Toekomstige wetgeving in Denemarken
Na Australië, dat vanaf woensdag 10 december een uniek nationaal verbod op sociale media voor jongeren onder de 16 jaar handhaaft, lijkt Denemarken een soortgelijke koers te volgen. De Deense regering kondigde vorige maand aan dat zij overeenstemming had bereikt met drie coalitiepartner en twee oppositiepartijen in het parlement over een verbod op sociale media voor iedereen onder de 15 jaar. Dit initiatief zou mogelijk al halverwege 2026 wettelijk worden vastgelegd. Volgens lokale media zou het voorstel ouders wel het recht kunnen geven om hun kinderen vanaf 13 jaar toegang tot sociale media te verschaffen. De exacte details van het plan zijn echter nog onderwerp van discussie en worden nog niet volledig gedeeld.
Huidige regelgeving en naleving in Europa
Veel sociale mediaplatforms beperken al het aanmelden van kinderen jonger dan 13 jaar. Daarnaast is er binnen de Europese Unie een wetgeving die grote technologiebedrijven verplicht maatregelen te nemen ter bescherming van jonge gebruikers tegen online risico’s en ongepaste inhoud. Desalniettemin geven experts en beleidsmakers aan dat dergelijke beperkingen niet altijd effectief zijn. Financiële en technologische beperkingen weerhouden niet alle jongeren ervan om profiles aan te maken. Volgens de Deense autoriteiten beschikt ongeveer 98% van de kinderen onder de 13 jaar daar over minstens één profiel op sociale media, en bijna de helft van kinderen onder de 10 jaar heeft er ook een.
Plan van de Deense regering en de mogelijke invoering
Caroline Stage, minister voor digitale zaken, benadrukte dat er nog een consultatieproces loopt voordat de wet definitief wordt aangenomen. Het voorstel moet nog door meerdere lezingen in het parlement gaan en kan mogelijk eind volgend jaar of begin 2026 in werking treden. Ze vergeleek het digitale toezicht met fysieke controle bij nachtclubs, waar leeftijdscontrole door bouncers voorafgaat aan toegang. Volgens haar is dit in de digitale wereld momenteel ontbreken en zou het noodzakelijk zijn om dat te regelen.
Reacties en zorgen onder jongeren en ouders
Volgens de nieuwe regelgeving kunnen platforms als Facebook, Instagram, TikTok, Reddit, Snapchat en YouTube boetes tot 50 miljoen Australische dollar (ongeveer 33 miljoen euro) krijgen als zij niet voldoende maatregelen nemen om accounts van minderjarigen te verwijderen. Sommige jongeren geven aan dat dergelijke maatregelen hun communicatie met online vrienden kunnen beperken. Ronja Zander, een 15-jarige student uit Denemarken, uitte haar bezorgdheid dat ze door het verboden concept mogelijk contact met haar online vriendengroep zou verliezen.
Chloé Courage Fjelstrup-Matthisen, een 14-jarig meisje uit Kopenhagen, wees op de negatieve aspecten van sociale media, variërend van cyberpesten tot het bekijken van gewelddadige of grafische inhoud. Ze herinnerde zich een video waarin een man werd neergeschoten, die ze meerdere maanden geleden op social media had gezien.
Line Pedersen, moeder uit Nykøbing, sloot zich aan bij die mening en deelde dat ze achteraf betreurde dat ze haar kinderen op jonge leeftijd toegang gaf tot telefoons en sociale media. “We realiseerden ons niet echt wat we deden,” zei ze, en voegde eraan toe dat jongeren vaak niet weten wat normaal is op het gebied van digitale communicatie.
Waarschijnlijkheid van een leeftijdsverificatiesysteem
De Deense autoriteiten werken momenteel aan de implementatie van een nieuwe app voor digitale bewijsvoering, die volgens plannen in het voorjaar van volgend jaar gelanceerd zal worden. Deze app moet een leeftijdscertificaat tonen om naleving van de regels te waarborgen. Minister Stage benadrukte dat er een verschil is tussen publieke uitspraken en daadwerkelijke handelingen van sociale media-bedrijven. Daarom wordt ook politieke actie noodzakelijk geacht.
Controverses en kritieken
Volgens enkele experts is het niet altijd mogelijk om beperkingen effectief af te dwingen, en kunnen dergelijke maatregelen ook in de rechten van jongeren ingrijpen. Anne Mette Thorhauge, hoogleraar aan de Universiteit van Kopenhagen, wijst op het belang van democratische rechten en benadrukt dat sociale media voor veel jongeren vergelijkbaar is met de invloed van broadcastmedia voor haar generatie. De bestaande EU-wetgeving, de Digital Services Act, die twee jaar geleden in werking trad, verplicht platforms onder meer tot het installeren van ouderlijk toezicht en leeftijdsverificatie. Toch blijft handhaving een uitdaging vanwege de noodzaak tot internationale samenwerking en de beperkte middelen.
Internationale trend
Ook andere landen, zoals Maleisië en Noorwegen, overwegen strenge regels voor sociale media voor jongeren onder de 16 jaar. China beperkt al het online gamen en gebruik van smartphones door kinderen. De beweging in Denemarken sluit aan bij een bredere trend van kleinere landen die digitale bescherming van jonge gebruikers serieus nemen.
