Politieke achtergrond en ontstaan van het Partido Libertad y Refundación
Het Partido Libertad y Refundación (LIBRE) in Honduras is in de jaren na de staatsgreep van 2009 ontstaan, een beweging die voortkwam uit de burgerlijke en arbeidersklasse. Deze partij was gebaseerd op links beleid en werd gevormd door mensen die het regime van Manuel “Mel” Zelaya wilden terugdraaien. Met een programma gericht op transparantie en anti-corruptie, verwierf LIBRE al snel een stevige achterban, vooral onder de eerder gemarginaliseerde groepen die geloofden dat hun belangen zouden worden behartigd.
De verkiezingsnederlaag van 2025 en de interne verdeeldheid
In 2021 behaalde het partij bovendien een belangrijke overwinning toen Xiomara Castro, de echtgenote van Zelaya, de presidentiële verkiezingen won met meer dan 50% van de stemmen. Echter, vier jaar later, lijkt de partij geconfronteerd met een scherpe interne verdeeldheid en een rampzalige uitslag bij de presidentsverkiezingen van 30 november 2025. De kandidaat Rixi Moncada behaalde minder dan 20% van de stemmen, wat een grote klap was voor de partij. Bij de daaropvolgende verkiezingen, bijna twee weken later, bleek dat LIBRE in de peilingen en publieke opinie flink was verloren, deels door eigen fouten en interne meningsverschillen.
Verklaringen en controverse rond de nederlaag
Verschillende leden en supporters wijzen naar externe invloeden die mogelijk de uitslag hebben beïnvloed, zoals de ernstige inmenging van de Amerikaanse president Donald Trump, die het conservatieve Nasry Asfura ondersteunde. Daarnaast wordt er ook gewezen op de invloed van de vorming van een gratie aan de voormalige president Juan Orlando Hernández, een actie die door velen als controversieel wordt gezien. Officieel geeft de campagnegegevens weer dat Salvador Nasralla met een procentpunt verschil voorligt op zijn rivaal, waardoor de uitslag onzeker blijft.
Persoonlijke verhalen en de impact op gewone Hondurezen
In Tegucigalpa reflecteren mensen zoals Javier Gámez en María Barahona over de gevolgen van de verkiezingsuitslag. Beiden hebben hun hele leven gewerkt, gespaard en gestudeerd om hun familie een beter leven te geven. Gámez werkte bijvoorbeeld in de bouw en poetste schoenen, terwijl Barahona fruit verkocht om te overleven. Ze behoren tot de arbeidersklasse die de basis vormde voor LIBRE. jaren geleden dachten zij dat de partij hun belangen zou verdedigen, maar na de nederlaag constateren zij dat de regering, onder leiding van Castro, veel beloftes niet nakwam, zoals het bestrijden van corruptie en narcocriminaliteit.
Stapsgewijze evaluatie van het beleid van Castro
Het eerste wat de regering in 2022 deed, was het opstellen van een grootschalige amnestiewet voor politieke gevangenen uit haar eigen regering, wat alarmbellen deed rinkelen omdat het de strijd tegen corruptie niet leek te versterken. Bovendien mislukte haar regering in het opzetten van een anticorruptie-missie met steun van de Verenigde Naties. In 2023 werd onthuld dat nepotisme binnen de overheid de norm was geworden, en een maand later vluchtte een lid van het controlerende lichaam uit angst voor bedreigingen. In 2024 kondigde Castro aan de uitleveringsovereenkomst met de VS op te zeggen, maar keerden haar beleid later in dat jaar om, onder meer door haar herziening van de extraditie van Hernández.
De invloed van corruptieschandalen en internationale betrekkingen
Een publicatie uit 2013, waarin vermeende drugssmokkelaren miljoenen dollars aan familie van Castro boden, zorgde voor verdere scepsis over haar integriteit. Castro ontkende betrokkenheid, maar haar leiderschap werd door critici onderworpen aan algemene twijfel. Haar regering ondervond ook beschuldigingen van nepotisme en het niet nakomen van haar beloftes omtrent transparantie en het aanpakken van drugshandel.
De interne spanning en de aard van de steun
Op de dag na de verkiezingen verzamelden enkele honderden supporters zich bij de partij in Tegucigalpa, waar ze de voorlopige resultaten bekeken. Sommige arbeiders en kleine ondernemers uit de hoofdstad uitten hun teleurstelling over de resultaten en het vermeende gebrek aan transparantie. Daarnaast bevestigden ze dat externe factoren, zoals het beleid van de VS en de inmenging van Trump, de uitkomst hadden kunnen beïnvloeden. Terwijl sommigen de prestaties van Castro loofden, zoals het subsidiëren van elektriciteit aan armen, wezen anderen op de schandalen en het falen om haar beloftes te realiseren, wat het vertrouwen binnen haar achterban ondermijnde.
De rol van de politieke elite en de toekomst van LIBRE
Ex-parlementariërs en politieke analisten spreken over de achterhaalde structuur van het partijbestuur. Volgens hen heeft de regering vooral aanzien verworven door bepaalde infrastructuurprojecten, maar heeft het haar achterban niet voldoende betrokken bij haar beleid. Het ontbreken van een echte verandering en de afwezigheid van leiderschap dat zich op de gewone Hondurezen richtte, heeft de wantrouwen vergroot. Onder de bevolking leeft de overtuiging dat de partij verloor vanwege een gebrek aan visie en het niet nakomen van haar beloften.
