De context van de rechtszaak
Op vrijdag heeft de Amerikaanse Hoge Raad besloten zich uit te spreken over de grondwettelijkheid van een bevel van de voormalige president Donald Trump. Dit bevel betreft de interpretatie van het automatisch verkrijgen van burgerschap bij geboorte, waarbij kinderen van ouders die illegaal of tijdelijk in de Verenigde Staten verblijven, niet automatisch als Amerikaanse burgers worden erkend.
De rechters zullen luisteren naar de beroepszaak van Trump tegen een uitspraak van een lager tribunal dat de immigratiebeperkingen had ingetrokken. Tot op heden zijn deze restricities niet in werking getreden in welk deel van het land ook.
De argumentatie in deze zaak wordt in het voorjaar verwacht, met een definitive beslissing mogelijk begin de zomer.
Inhoud en achtergrond van het immigratiebeleid
Het door Trump ondertekende decreet van 20 januari, op de eerste dag van zijn tweede ambtsperiode, maakt deel uit van een brede aanpak van immigratiebeperkende maatregelen. Deze aanpak omvat onder andere versterkte handhaving van immigratiewetgeving in verschillende steden en de eerste toepassing in vredestijd van de 18e-eeuwse Foreign Enemies Act.
Het beleid heeft tot meerdere juridische procedures geleid. De hoogste rechtbank heeft wisselvallig gereageerd op de ingediende spoedmaatregelen. Zo heeft het Tribunal het gebruik van de Foreign Enemies Act verminderd voor het deporteren van vermeende Venezolaanse gangsleden zonder hoorzittingen. Anderzijds heeft de Hoge Raad de voortzetting van massale immigratiecontroles in Los Angeles toegestaan, nadat een lager tribunal deze praktijken, die mensen enkel op basis van ras, taal, werk of locatie tot stoppen zouden verplichten, had geblokkeerd.
Daarnaast onderzoekt de rechter ook het verzoek van de regering dat gepoogd wordt troepen van de National Guard in Chicago te laten inzetten voor het uitvoeren van immigratiewetten. Een lager tribunal heeft de inzet van militaire eenheden voor onbepaalde tijd verboden.
De impact van het geboortebeperkingsbeleid
De automatische toekenning van Amerikaans burgerschap bij geboorte, gebaseerd op de Vierde Amendement, wordt door deze rechtszaak bedreigd. Het beleid garandeert dat iedereen die op Amerikaanse bodem wordt geboren, automatisch burger wordt, uitgezonderd kinderen van diplomaten en kinderen van buitenlandse troepen die bezet houden.
In verschillende lagere rechtbanken is de orde van Trump in belangrijke mate verworpen wegens vermeende ongrondwettelijkheid of mogelijk ongrondwettelijkheid. Dit gebeurde zelfs na een uitspraak van de Hoge Raad eind juni, die het gebruik van nationale schikkingen door rechters beperkte.
De Hoge Raad heeft echter niet uitgesloten dat andere gerechtelijke maatregelen, zoals collectieve rechtszaken of claims van staten, effect kunnen hebben op grotere schaal. Op dat moment werd nog niet besloten of het onderliggende beleid rond burgerschap constitutioneel was.
Alle lagere rechtbanken die zich met deze kwestie hebben beziggehouden, oordelen dat Trumps order waarschijnlijk de Vierde Amendement schendt, dat vroegere slavernij en de burgerschapsrechten van gepromoveerden beveiligt. De regeling voor geboorteburgerschap erkent dat iedereen die in de VS wordt geboren, automatisch burger is, inclusief kinderen van ouders die er illegaal verblijven.
De juridische stappen en de zaak
De rechtszaak afkomstig uit New Hampshire wordt sinds juli behandeld. Een federale rechter heeft de burgerschapsorder toen geblokkeerd in een collectieve rechtszaak die alle kinderen omvat die door het beleid zouden worden getroffen. De American Civil Liberties Union (ACLU) leidt de juridische verdediging van de minderjarigen en hun ouders die zich tegen Trump’s bevel hebben verzet.
Volgens Cecilia Wang, de nationale juridische directeur van de ACLU, kan geen enkele president de fundamentele belofte van de Vierde Amendement aan de burgerrechtelijke status veranderen. Wang voegde eraan toe dat de organisatie hoopt dat de Hoge Raad de zaak definitief zal behandelen gedurende deze termijn.
Eerder had de administratie geprobeerd de uitspraken van de Ninth Circuit Court of Appeals in San Francisco, ook in juli, te laten herzien. Deze rechtbank bepaalde dat een coalitie van staten, geleid door democraten, die bezwaar maakten tegen Trump’s beleid, een nationale noodmaatregel nodig had om inconsistenties in de toepassing te voorkomen tussen staten. De rechterlijke macht ondernam echter geen verdere stappen in dat geval.
De Amerikaanse regering stelt dat de kinderen van niet-burgers niet onder de jurisdictie van de VS vallen en daarom niet automatisch burgerrechten hebben.
De voorzitter van de regering in de Hoge Raad, John Sauer, argumenteerde dat de Vierde Amendement-bepaling bedoeld was om burgerschap te geven aan recent bevrijde slaven en hun nakomelingen, maar niet aan kinderen van buitenlandse burgers die tijdelijk of illegaal in de VS verblijven.
Ondersteund door 24 staten die door Republikeinen worden bestuurd en 27 Republikeinse Senatoren, waaronder Ted Cruz uit Texas en Lindsey Graham uit South Carolina, blijven de argumenten van de regering gelden.
