Uitkomsten van het rapport over de rol van MI5 en de spion “Stakeknife”
Volgens een recent gepubliceerd rapport heeft de Britse veiligheidsdienst MI5 jarenlang de waarheid verborgen over een prominente spion binnen de Ira, terwijl zij wisten dat hij gezocht werd voor moord. Deze sabotage bleef bestaan, zelfs jaren na de gewelddadige conflicten in Noord-Ierland, die bekend staan als “The Troubles”.
Het rapport concludeert dat MI5 informatie had over de activiteiten van de agent, “Stakeknife”, die een hoge positie bezette binnen de IRA. De onthullingen tonen aan dat de Britse inlichtingendienst eerder en uitgebreider kennis had dan eerder werd aangenomen.
Identiteit en rol van Stakeknife
De spion werd algemeen beschouwd als de meest centrale mol binnen de IRA. Men vermoedt dat hij Freddie Scappaticci was, die gelinkt wordt aan de interne veiligheidsafdeling van de IRA en verdacht wordt van betrokkenheid bij meer dan een dozijn moorden, martelingen en ontvoeringen. Scappaticci overleed in 2023 op 77-jarige leeftijd, zonder ooit te zijn aangeklaagd of veroordeeld voor enige misdaden tijdens het conflict.
Nieuwe bewijzen en de bescherming van de agent
Het rapport vermeldt dat MI5 recentelijke gegevens verstrekte, waaronder documenten van vorig jaar waaruit blijkt dat de begeleiders van Stakeknife hem twee keer uit Noord-Ierland vlogen voor “vakanties”. Dit terwijl zij wisten dat hij gezocht werd wegens samenzwering tot moord en illegale detentie.
Jon Boutcher, de hoofdcommissaris van de Noord-Ierse politie, verklaarde dat de late onthulling van de aangetroffen documenten een “ernstig organisatorisch falen” van MI5 was. Hij stelde dat dit het vertrouwen van slachtoffers en hun families schade berokkende.
Beschuldigingen en reactie van MI5
Boutcher benadrukte dat de rol van Stakeknife niet marginaal was, zoals eerder werd beweerd. Hoewel de spion een belangrijke bron van inlichtingen was, bleek uit het rapport dat hij betrokken was bij “de meest ernstige en onacceptabele criminaliteit” tijdens zijn werkzaamheden als agent, inclusief moorden.
Hij voegde eraan toe dat de weigering van de regering om de identiteit van de agent officieel bekend te maken “onhoudbaar en bijna absurd” is.
Ken McCallum, de directeur-generaal van MI5, betreurde de late ontdekking van de bewijzen, maar gaf aan dat er geen dossier bewust was achtergehouden. Hij betuigde zijn medeleven aan de slachtoffers en familieleden van degenen die door IRA werden gemarteld of gedood.
Onderzoek en betrokkenheid van Operation Kenova
Het politieonderzoek, Operation Kenova, dat in 2016 begon, onderzocht ongeveer honderd moorden en ontvoeringen die verband hielden met de beruchte “nutting squad” van de IRA. Deze squad was verantwoordelijk voor het ondervragen, martelen en doden van verdachten die informatie zouden doorgegeven hebben aan de Britse veiligheidsdiensten.
Het onderzoek wees uit dat de rekrutering en opleiding van Stakeknife begon in de jaren 1970, en dat hij tot in de jaren 1990 actief bleef als agent. Er werden meer dan 3.500 inlichtingsrapporten gevonden, maar vaak leek de prioriteit voor de autoriteiten te liggen bij het beschermen van de agent, ten koste van anderen die slachtoffer werden of omgebracht.
Impact van het onderzoek en bestaande tekortkomingen
Een tussentijdse rapportage, gepubliceerd vorig jaar, stelde dat moorden die voorkomen hadden kunnen worden, toch plaatsvonden terwijl de veiligheidsdiensten hiervan op de hoogte waren. Daarbij werden de verantwoordelijken niet vervolgd, maar vrij gelaten om opnieuw misdaden te plegen.
Context van het vredesproces
De Good Friday Agreement van 1998 bracht een einde aan het conflict tussen Iraanse republikeinen en Britse loyalisten, dat leidde tot meer dan 3.600 doden, ongeveer 50.000 gewonden en duizenden rouwenden. Het akkoord markeerde het begin van een poging tot vrede en stabiliteit in Noord-Ierland.
