Stel je voor: je komt aan op een druk keukenfeestje in Amsterdam, glazen tikken zacht tegen elkaar, en dan valt je oog op iets dat meteen je aandacht trekt. Er is geen vork, lepel of mes te bekennen, maar niemand lijkt daar raar van op te kijken. Wat is het geheim? Gewoon je handen gebruiken. Geen stress over een verloren lepeltje. In Ethiopië is dat al eeuwenlang de norm — en ja, daar kunnen wij in Nederland nog wat van leren. Nou ja, misschien niet iedereen…
Waarom eten met je handen?
Ik dacht altijd dat eten met je handen iets was voor kinderen of festivals waar alles toch uit elkaar valt (Lowlands, wie kent het niet?). Maar toen een collega, Tesfaye uit Utrecht, vertelde over zijn familie-etentjes met injera, was ik verbaasd: “Bij ons thuis is het onbeleefd om bestek te vragen.” Het is meer dan gemak — het is een sociaal ritueel. Er gaat letterlijk liefde door je vingertoppen naar het eten, vertelde hij. Of dat nu waar is? Zou kunnen…
Het draait om samen delen. In Ethiopische restaurants in Rotterdam leg je een grote lappen zuurdesemflatbread — injera — op een schaal, hop alles erop: doro wat (kipstoof), linzen, groente. Je scheurt een stukje brood en pakt er een hapje bij. Geen hygiënestress trouwens: in Ethiopië is handen wassen voor het eten een must. Misschien zou dat op Nederlandse verjaardagen ook geen kwaad kunnen — ik kijk naar jou, tante Els.
Het verschil met onze eetcultuur
Wat me opvalt, is hoe weinig je met elkaar praat als je allemaal je eigen bordje en vorkje hebt. Bij Gamershub, waar ik vaak lunch, zie ik mensen naast elkaar zitten — maar niemand deelt iets. In Addis Abeba (dat is de hoofdstad van Ethiopië — voor iedereen die gisteren nog dacht dat dat ergens in Portugal lag), draait alles juist om samen eten. Je zit met z’n allen om één bord, al kletsend en proevend.
En dan dat moment dat iemand jou een hapje voert — “gursha” heet dat. Dat is zowel ongemakkelijk als charmant. Beetje zoals op een Hollandse bruiloft als de ouders elkaar taart voeren — alleen dan met smeuïge stoof, direct van hand naar mond.
Hoe doe je het goed? Praktische tips
- Altijd rechts eten — links is voor andere zaken (vraag maar aan je Ethiopische buurman).
- Je wast eerst goed je handen. Serieus, anders kijkt iedereen je raar aan.
- Niet graven tot op de schaal — wees een beetje bescheiden. Deel is key.
- Respecteer het tempo van de groep. In je eentje alles naar binnen werken? Kan echt niet.
Ik probeerde het laatst op een etentje bij Lalibela in Den Haag. Even oefenen hoor… eerste paar keer viel er van alles, saus langs de hand en een beetje op m’n broek. Niemand lachte, want iedereen had dat ooit meegemaakt. Mijn tip: houd een servetje paraat — of trek niet je lievelingstrui aan.
Waarom zou je het proberen?
Eten met je handen maakt je maaltijd écht sociaal. Je bent meer aanwezig, het voelt persoonlijker. Ik merk trouwens dat je van injera niet gauw overvol raakt, en dat eten langzamer en gezelliger gaat — hoewel, misschien werkt dat niet bij iedereen. Vriendin van mij zegt dat ze de controle mist — “hoe hou je in vredesnaam die bonen op dat lapje?” Terecht punt, kan ik niet ontkennen.
Inmiddels schijnt het trouwens hip te worden — in mijn woonplaats Zwolle opent binnenkort zelfs een nieuw Ethiopisch tentje. Dat kon drie jaar geleden nog niemand bedenken. Zo zie je maar weer.
Tot slot: durf uit je comfortzone te stappen
Dus, volgende keer dat je je vork niet kunt vinden: kijk even om je heen. Wie weet eet er ergens iemand met de hand — en geniet die eigenlijk veel meer van z’n maaltijd dan wij met ons shiny bestek. Misschien is het de moeite waard om het eens te proberen, al is het maar voor de ervaring. Wie weet — misschien smaakt alles nét even anders. In ieder geval: deel je ervaringen hieronder, of vertel wat jouw moeder altijd zegt over eten met je handen… Benieuwd wat jullie vinden, echt waar. En anders — nou ja, gewoon even bijkletsen mag ook.
