Inleiding en achtergrond
De Amerikaanse regering heeft visumbeperkingen opgelegd aan Fritz Alphonse Jean, een prominent lid van de overgangsraad van Haïti. Deze maatregel werd genomen omdat hij wordt beschuldigd van het ondersteunen van bendes en andere criminele organisaties, terwijl de politieke onrust in het land verder escaleert. Hoewel de Amerikaanse autoriteiten de naam van de gesanctioneerde persoon niet publiekelijk noemden in de aankondiging van maandagavond, bevestigde Jean zelf dat het over hem ging. Hij ontkende de beschuldigingen en stelde dat deze als drukmiddel worden gebruikt om de politiek in Haïti te beïnvloeden.
Politieke situatie en verkiezingen
Haïti moet vóór 7 februari verkiezingen houden, waarna de negenkoppige overgangsraad moet aftreden. Critici menen dat sommige leden van de raad de wens hebben om langer aan de macht te blijven, mogelijk in de hoop op een nieuwe premier die hun plannen ondersteunt. Jean stelde daarentegen dat hij juist een nieuwe premier wil om de strijd tegen bendes en corruptie te intensiveren. Hij verklaarde dat zodra er mogelijkheden werden onderzocht om de leider van de regering te vervangen, leden van de raad bedreigingen ontvingen van visumbeperkingen en sancties van de Amerikaanse ambassade en de Canadese ambassade.
Reacties en standpunten
Jean benadrukte dat de strijd tegen corruptie en de invloed van een kleine groep op de staat onverminderd wordt voortgezet. De Amerikaanse en Canadese autoriteiten gaven geen directe reactie op de sancties of de beschuldigingen. Het kantoor van de huidige premier van Haïti, Alix Didier Fils-Aimé, reageerde niet op vragen om een reactie.
De rol van de overgangsraad en de bendes
De overgangsraad werd gevormd na het aftreden van voormalig premier Ariel Henry, vorig jaar, na een golf van bende-aanvallen. Momenteel controleren de bendes ongeveer 90% van de hoofdstad Port-au-Prince en delen van het centrale landelijk gebied. Ze extorqueren bedrijven, gebruiken geweld tegen burgers en strijden voor territorium, vaak met militaire wapens.
Vorige week waarschuwde Christopher Landau, de Amerikaanse adjunct-secretaris van buitenlandse zaken, via sociale media dat er oproepen waren voor open oorlog tegen de centrale overheid in Haïti. Hij benadrukte dat de VS en andere regionale en wereldwijde landen een duidelijk signaal afgeven: einde aan bendegeweld en politieke strijd.
Bedreigingen en recente ontwikkelingen
Na een gesprek met het agentschap AP organiseerde Jean een persconferentie waarbij hij berichten liet zien die hij zou hebben ontvangen van onidentificeerde personen. Een van de berichten dreigde met het intrekken van visa en andere sancties: “Ik begrijp dat je deel uitmaakt van een groep die de regering wil omverwerpen…Ik dring er sterk op aan dat je afziet van plannen om de premier te ontslaan en in plaats daarvan de verkiezingsverordening publiceert, zoals besproken.”
Verder beschuldigde Jean de premier van tekortkomingen op het gebied van veiligheid, bestuur en de organisatie van verkiezingen en stelde dat een meer proactieve regering nodig is. Hij nam geen vragen aan tijdens de persconferentie, waar slechts Leslie Voltaire aanwezig was als vertegenwoordiger van de raad.
Reacties uit de binnenlandse politiek
Voormalig premier Claude Joseph, die recent via sociale media zijn steun uitsprak voor Jean, stelde dat het onacceptabel is dat buitenlandse ambassades bedreigingen uiten tegen een adviseur van de president onder het voorwendsel dat hij deelnam aan het ontslag van de premier. Hij benadrukte dat geen enkele Haïtiaanse politiek leider onder buitenlandse druk moet staan.
Toekomst van de verkiezingen en veiligheidssituatie
De deadline voor de verkiezingen is door de toenemende bendegeweld niet haalbaar voor februari. Het voorlopige verkiezingsadviesorgaan van Haïti heeft voorlopige data vastgesteld voor augustus en december van volgend jaar. Het land heeft sinds 2014 geen presidentsverkiezingen gehouden en sinds de fatale dood van voormalig president Jovenel Moïse in juli 2021 is er geen opvolger gekozen.
Het geweld kostte dit jaar al meer dan 4.300 mensen het leven, waaronder bendeleden, en de situatie blijft verslechteren. Een missie onder leiding van de ONU en Keniaanse politie heeft moeite om de situatie onder controle te krijgen. Daarnaast wordt gewerkt aan de oprichting van een nieuwe bende-bestrijdingsmacht met arrestatiebevoegdheden, wat de huidige kracht niet heeft.
Op economisch vlak heeft Sunrise Airways, de enige luchtvaartmaatschappij met binnen- en internationale vluchten naar Haïti, aangekondigd de diensten tijdelijk op te schorten uit veiligheidsoverwegingen. Sinds vorig jaar heeft het land haar internationale vliegveld meerdere keren moeten sluiten vanwege het geweld.
Conclusie
De situatie in Haïti blijft kritiek, met een politieke crisis en een geavanceerde bendeproblematiek. De sancties en beschuldigingen tegen Jean illustreren de complexiteit van de gebeurtenissen, waarbij externe invloeden en binnenlandse ontwikkelingen nauw met elkaar verweven zijn.
