Stel je voor: onder de drukke straten van Amsterdam schuilt iets dat je geschiedenisboek nooit heeft vermeld. Op weg naar het werk, tram 17 raast voorbij, barista’s schenken koffie in de Pijp — en daaronder, een vergeten wereld. Nederlandse archeologen kwamen recent met nieuws dat zelfs doorgewinterde Amsterdammers niet had zien aankomen. En eerlijk: ik moest zelf drie keer kijken of het niet een 1 aprilgrap van Nu.nl was.
Wat is er gevonden — en waarom schuift het alles op z’n kop?
Kort gezegd: vlakbij het Rokin vonden onderzoekers een middeleeuws netwerk van onderaardse gangen — ouder dan de stad zelf. Volgens mijn oud-klasgenoot van de UvA (die nog steeds archeologisch veldwerk doet), hadden experts hier vooral funderingen verwacht, geen geheime tunnels.
Het intrigerende: sommige gangen zijn handmatig uit zand en klei gehakt, smal en bedompt, met soms nog pre-Renaissance restjes aan de wand. In één gang stuitte een team zelfs op tientallen potscherven met onbekende tekens.
- Lengte tunnels: In totaal zo’n 300 meter aan gangenstelsel — en het loopt verder richting de Amstel, als je het stadsgerucht mag geloven.
- Vondsten: Oude kinderschoenen, tinnen lepels, en iets wat leek op een miniaturenmodel van een brug (vreemd…).
- Leeftijd: Volgens voorlopige C14-data rond 1250 na Chr.
Verhalen, theorieën en de onvermijdelijke Amsterdamse nuchterheid
Je voelt het direct: dit is voer voor theorieën. In mijn vriendengroep ging het vorige week direct los. “Was dit een schuilplek voor kooplieden?” vroeg mijn collega — terwijl onze baas zuchtte dat het vast ‘weer een toeristending’ wordt. Sommige onderzoekers speculeren dat het ging om een geheime handelsroute, anderen spreken (serieus) van een toevluchtsoord voor religieuze minderheden toen Amsterdam nog net geen metropool was.
En eerlijk: wie weet hoe ver het nog gaat. Recent hoorde ik van een local dat Tuschinski ooit geruchten opving over “spookgeluiden onder het Rokin”. Misschien is het gewoon zo’n Amsterdamse broodje-aap — of toch niet. Die mix van feit en verzinsel hoort een beetje bij de stad, vind ik.
Waarom dit jou eigenlijk meer boeit dan je denkt
Misschien klinkt het nu vooral als iets voor nerds of stadsfanaten. Maar denk even: wat als onder jouw huis zo’n passage loopt? Of: als de vondst gevolgen heeft voor de bouwplannen rondom de metro? De gemeente werkt nu nauw samen met het stadsarchief en — hoorde ik – overweegt tijdelijke openstellingen voor bewoners. Ik weet uit eigen ervaring dat die open monumentendagen altijd snel zijn volgeboekt.
Vooral de toevalligheden staken me deze keer. Een vriend van mij (werkt bij GVB) zei, na een stevige dagdienst op het CS: “Misschien plof ik wel op een 800-jaar oude vloer zonder het te weten”. Ja, zo voelt het soms in onze stad…
Wil je het zelf zien? Dit zijn de (voorlopige) opties
- Vanaf volgende maand: rondleidingen via Stadsarchief en Archeologiemuseum (schijnt wel snel vol te zitten…)
- Online: foto’s en 3D-modellen op beeldbank.amsterdam.nl — handiger voor wie trappen niet ziet zitten
- Documentaire in de maak door AT5 en lokale gidsen — kreeg daar toevallig vorige week een tip over
Wat betekent dit voor ons beeld van Amsterdam?
Zelf vind ik het vooral confronterend — hoeveel ‘oude’ stad Amsterdam nog in zich draagt, tussen alle startups, bakfietsen en avocado-toast. De ontdekking dwingt je bijna om anders te kijken naar elke stoeptegel. Hoewel ik niet wil overdrijven: misschien wordt straks gewoon alles dichtgestort en hebben we alleen nog selfies met een info-bordje. Maar voor nu is het moment er: geschiedenis wordt tastbaar, haast voelbaar.
In ieder geval, als je ooit op de Noord-Zuidlijn staat te wachten: bedenk even dat er een heel andere versie van Amsterdam letterlijk onder je voeten ligt.
Wat denken jullie? Zou je zo’n tunnel zelf willen verkennen, of laat je het aan de durfals over? Deel het hieronder — altijd benieuwd naar sterke verhalen, liefst met een beetje twijfel erin.
In elk geval… de volgende keer dat ik op het Rokin loop, kijk ik wel even extra goed waar ik mijn voet neerzet. Nou, je begrijpt waarom.
