Heb je je ooit afgevraagd of minimalisme wel zo modern is als Instagram het doet lijken? Verrassend genoeg leefden onze middeleeuwse voorouders vaak met minder — en niet alleen omdat ze moesten. Sterker nog, in sommige details lijken hun dagelijkse keuzes verdacht veel op onze huidige trend van ‘less is more’. Gisteren nog vroeg m’n collega of ik écht geloof dat minimalisme in Nederland ooit radicaler was dan nu. Nou ja, misschien overdrijft ze, maar het zette me aan het denken…
Wat betekent minimalisme eigenlijk?
Minimalisme is voor veel mensen vooral: meer ruimte, minder spullen — de rest is voor op Marktplaats of in de Textielcontainer. Maar het gaat verder dan dat. Het draait om bewuste keuzes: niet vijf truien kopen als er twee goede zijn, niet elke plek in huis volstouwen. Klinkt hip? Ja, maar als je lokale geschiedenisboeken openslaat, snap je ineens dat deze levenshouding allesbehalve nieuw is.
De Middeleeuwer: meester in ‘leven met minder’
Stel je het eens voor: het is ergens rond 1350, je woont in een Hollandse stad als Delft of Haarlem. Je huis bestaat uit één of twee ruimtes — zo’n stadswoning uit die tijd had helemaal geen plek voor overbodige dingen. Banken van Ikea (met ruimte voor zes vrienden) kende men niet, hooguit een stevige houten kist en een bankje. Paar potten, drankbekers, een houten lepel en klaar is kees. Meer was er niet. En — zo zegt mijn buurvrouw — misschien was dat wel relaxed.
- Slechts één kledingkast, gevuld met de nodige setjes
- Meubels hadden vaak dubbele functies (een kist was óók tafel)
- Alles wat kapot ging, werd gerepareerd of hergebruikt
- Decoratie? Misschien één religieus beeldje, geen verzameling macramé aan de muur
Waarom leefden ze zo ‘minimalistisch’?
Tuurlijk, veel had met armoede of schaarste te maken. Maar niet alleen. De middeleeuwen kende ook gegoede burgers die bewust sober leefden, deels uit religieuze overtuiging, deels omdat spullen gewoon niet zo’n status hadden als nu. Nou ja, anders dan de familiezilver van rijke Amsterdammers — maar dat lijkt een verhaal op zich.
Overigens, maand geleden besprak ik dit met een historicus uit Utrecht. Hij zei iets treffends: “Onze voorouders gooiden niks weg, want ze kónden het zich niet veroorloven.” Misschien zouden ze zich kapot lachen om ons dwangmatige ontspullen. Of vinden ze het juist slim. Wie weet.
Wat kunnen we vandaag leren van deze oude minimalisten?
Natuurlijk is het onzin om middeleeuws te willen leven — niemand gaat douchen met emmers water uit de gracht. Maar er zijn best wat lessen te trekken. Bijvoorbeeld:
- Denk twee keer na voor je een nieuwe gadget koopt. Vraag je eens af: had ik deze upgrade vorige maand ook echt nodig?
- Verzamel ervaringen, geen spullen. Ooit eens gehoord van middeleeuwse bucketlists? Vast niet (maar wandeltochten door het bos deden ze wel…)
- Repareer, deel of ruil eens wat vaker. In onze buurtapps zijn ruilacties eigenlijk verrassend gezellig.
inmiddels merk ik zelf dat minder kopen echt werkt: minder opruimen, minder stress, sneller klaar als er bezoek komt. Hoewel — misschien spreekt hier gewoon mijn aversie tegen stofzuigen.
Minimalisme: hype of oeroud survivalinstinct?
Of minimalisme een trend is of gewoon een instinct? Niet zo makkelijk te zeggen. Feit is dat onze voorouders — zonder trendgoeroes of Pinterest-borden — leefden met wat nodig was. geen poespas, geen overvolle zolders. Misschien is het tijd om dat gewoon weer een beetje te proberen. In ieder geval, in de komende maanden test ik nog wat middeleeuwse hacks (nu echt geen wijn meer uit plastic bekers).
herken jij iets van jezelf of je familie in deze levensstijl? Laat het weten in de reacties hieronder — of stuur me gerust een ouderwetse brief, want zo deden ze het vroeger tenslotte ook. In ieder geval: minder spullen, meer leven. Of heb ik het nu te simpel voorgesteld… in ieder geval, succes!
