Iedereen die weleens in Artis is geweest of gewoon televisie kijkt, kent ’t beeld: een flamingo, slank en elegant, rust zachtjes op één poot — midden in het water. Maar waarom eigenlijk? En is dat niet enorm lastig (of gewoon koud)? Ik vroeg het me laatst weer eens af, tussen de hagelbuien door — dus ben ik erin gedoken. Letterlijk niet hoor, in zo’n vijver word je direct weggestuurd. Maar het antwoord bleek nog simpeler (en gekker) dan ik had verwacht.
De wetenschap achter het ‘één-poot-mysterie’
Op het eerste gezicht lijkt het een soort circusact die alleen flamingo’s snappen. Mijn buurman riep meteen dat het “voor de sier is”, maar daar geloof ik eerlijk gezegd niet zoveel van. De echte reden is volgens biologen uit Rotterdam verrassend praktisch: flamingo’s slapen op één poot om minder warmte te verliezen.
Hun poten — lang, dun, geen vacht — verliezen razendsnel warmte aan het water. Door er eentje op te trekken, houden ze ’t lichaamstemperatuur binnen. een soort ingebouwde centrale verwarming, maar dan zonder hoge energierekening. Klinkt logisch, toch?
Maar hoe doen ze dat eigenlijk?
Nog een wild feit: voor flamingo’s is het fysiek makkelijker om op één poot te staan dan op twee. Klinkt raar (misschien zelfs een beetje onrechtvaardig als je zelf net uit Yoga komt), maar hun spieren en gewrichten klikken als het ware in een soort ‘slot’. Zo hoeven ze nauwelijks moeite te doen — sterker nog, ze kunnen zelfs ~half slapend~ “vergrendeld” blijven wiebelen.
Collega vertelde onlangs dat dit vergrendelmechanisme eigenlijk voorkomt bij meer vogels, maar flamingo’s zijn wel de kampioenen balans. Bij mensen werkt dat totaal niet, ik spreek uit ervaring: geprobeerd op het Museumplein, direct haast van een groepje toeristen.
Waarom niet gewoon allebei de poten gebruiken?
Misschien dacht je net als ik: waarom niet gewoon veilig met twee poten in het water? Nou, dat zorgt gewoon voor extra warmteverlies. Vooral als het buiten koud is (denk aan onze Hollandse lente), telt iedere graad. Sommige biologen zeggen zelfs dat flamingo’s minder last hebben van spiervermoeidheid door af en toe van poot te wisselen. Best chill, als je het mij vraagt.
Laatje in mijn hoofd waarin ik dit feitje bewaar: “Handige trucs om stiekem minder energie te verbruiken”.
Leven flamingo’s echt gezonder door hun ‘één-poot-regel’?
- Ze behouden makkelijker hun lichaamstemperatuur.
- Ze sparen energie: geen spierkramp of wiebelbenen.
- Ze blijven alert: de vrije poot is altijd klaar voor… nou ja, onverwachte bezoekers
Mijn moeder zei altijd “Je moet met beide voeten op de grond staan”. Maar misschien had ze gewoon flamingo’s moeten bestuderen — die weten het stiekem beter.
Kunnen wij iets leren van flamingo’s?
Tuurlijk, wij zijn geen roze steltlopers, maar toch: af en toe je benen anders gebruiken (lopen, balanceren, stretchen) — het is best gezond. In m’n sportschool in Utrecht houden ze zelfs ‘flamingo challenge’-dagen. Of ik er goed in ben? Hmm, vraag het me morgen na…
In ieder geval: de volgende keer dat je een flamingo ziet balanceren (of de roeiboot-tocht in de Biesbosch doet en ze spot), weet je: dat is geen truc — dat is puur natuurgevoel. Misschien werkt het niet bij iedereen, maar het is wel leuk om te proberen. In het park, in de tuin, of… gewoon stiekem naast de keukentafel. In ieder geval, zoiets.
Wat denk jij?
Is het gek of geniaal, dat geleun op één poot? deel je ervaring hieronder — en als je iets weet wat zelfs flamingo’s niet kunnen, laat het horen. Wie weet inspireren we elkaar tot nóg meer balanceerkunsten…
