Wist je dat bomen onder onze voeten een soort “bos-internet” hebben? Niet zomaar een mythe, maar een waanzinnig netwerk van draden waar zelfs je buurman jaloers op zou zijn. Op een verjaardag vertelde een vriendin – net afgestudeerd in biologie – dat sommige bomen elkaar waarschuwen via schimmeldraden als er gevaar dreigt. Eerst dacht ik: ja hoor, weer zo’n urban legend. Maar nee. Dit gebeurt dus ook gewoon in het Vondelpark of het Mastbos. Hoe werkt dat dan, en wat kunnen wij er van leren?
Wat is dat mysterieuze Wood Wide Web?
Laten we meteen eerlijk zijn: “Wood Wide Web” klinkt als iets uit een sci-fi film, maar tegenwoordig hoor ik het zelfs in mijn moestuin-appgroep. Elke boom in Nederland – van die oude beuk naast het gemeentehuis tot de eiken aan de A12 – leeft samen met een netwerk van schimmels onder de grond, de mycorrhiza. Die zorgen ervoor dat bomen voedingsstoffen en informatie delen. Ja, echt delen. Geen grap.
Hoe communiceren bomen eigenlijk?
Volgens biologen (Universiteit Wageningen bijvoorbeeld) sturen bomen suikers of zelfs waarschuwings-signalen via die schimmeldraden naar andere bomen. Wordt een berk aangevallen door rupsen? Dan krijgt de buurman-esdoorn daar een heads-up van. Mijn buurvrouw had ooit zo’n verhaal over haar tuin: ineens kregen haar rozen last van bladluis, maar haar esdoorn bleef mooi groen. Misschien toeval, misschien… Wood Wide Web, wie zal het zeggen.
Praktische voordelen – en wat wij er aan hebben
- Betere groei: Bomen die ‘samenwerken’, groeien vaak sneller. Mijn oom in Groningen zei altijd: “Nooit een enkele boom in de tuin, die kwijnt weg.” Blijkt dus wetenschappelijk te kloppen.
- Ecologische veerkracht: Bossen zijn minder kwetsbaar voor ziekten en klimaatstress, omdat bomen elkaar waarschuwen of zelfs ‘steunen’ bij droogte.
- Minder wegkwijnende parken: In Utrecht merkte ik dat stukken park waar nog oude schimmellaag is, veel groener blijven in droge zomers.
Kleine kanttekeningen…
Tuurlijk, het klinkt als magie uit een sprookjesboek – en niet iedereen is overtuigd dat die communicatie even ver gaat als sommige wetenschappers nu beweren. Goed, misschien werkt het in een oerbos beter dan tussen twee gemeentebomen aan een drukke straat. Maar de gedachte dat praktisch onder ons favoriete bankje een soort geheime WhatsApp-groep draait voor bomen: dat zet je wel aan denken.
Kun je het zelf zien?
Heel eerlijk: de meeste Nederlanders zullen dat netwerk nooit zo direct zien – tenzij je graag in het bos graaft (en dan krijg je weer commentaar van de boswachter). Maar als je bij de paddenstoelenwandeling op de Veluwe oplet, zie je vaak die witte draden bij de boomwortels: dat is het dus.
Mijn moeder zei altijd – “kijk onder je voeten, daar leeft meer dan je ooit ziet”. Achteraf had ze dus dik gelijk.
Wat we van bomen kunnen leren
Misschien zouden wij mensen wel wat vaker mogen “praten” als die bomen – delen als het even tegenzit, of elkaar steunen. In je straat, op kantoor, zelfs in de supermarkt. In het bos zijn ze daarin verder dan wij. Of dat werkt in Rotterdamse flats? niet zeker, maar het idee alleen al is aanstekelijk.
Nou, zoiets dus…
Dus, de volgende keer als je onder een kastanjeboom loopt – denk even aan dat geheime netwerk onder je voeten. Nog mooier: vertel het straks bij het koffiezetapparaat, of in de buurt-WhatsApp. Misschien begint iemand wel een gesprek. Heeft u er ervaring mee, of is het pure onzin volgens u? Laat gerust een reactie achter, ben benieuwd!
