Stel je voor: op een regenachtige dinsdagavond, terwijl mijn vriendin in de woonkamer GTST kijkt, zit ik ineens met een bezopen vraag. Wat als je ChatGPT—je weet wel, die slimme AI van OpenAI—gewoon frontaal vraagt: “Leg jezelf eens uit”? Het klinkt misschien nerdy, maar volgens mijn collega van het kantoor in Rotterdam zijn de antwoorden soms ronduit fascinerend.
Aan zelfreflectie heeft deze prompt geen gebrek. Want ja, kan een chatbot zelf eigenlijk begrijpen wie of wat hij (of zij?) is? Een kleine duik in de AI-psyche, met een paar verrassingen, wat twijfel en een paar scherpe kantjes voor coffee talk bij de volgende teamlunch.
ChatGPT over ChatGPT: een zelfportret
Eerlijk? Als je ChatGPT vraagt om zichzelf uit te leggen, krijg je meestal een soort zakelijke pitch. “Ik ben een taalmodel, getraind door OpenAI op grote datasets…” Nou, dat wisten we inmiddels wel. Maar de échte magie zit soms in de details—de manier waarop de AI praat over ‘begrip’ zonder echt te begrijpen, of hoe het systemen gebruikt die zelfs sommige programmeurs uit Amsterdam nog niet snappen.
Wat opvallend is: ChatGPT benadrukt steevast dat ‘het’ zelf niets voelt of denkt. In de praktijk voelt een gesprek met de chatbot soms bijna als chatten met een iets té behulpzame buurtgenoot. Mijn moeder zou zeggen: “Beter zo’n AI dan eentje met emotionele uitbarstingen.” Misschien heeft ze een punt…
De chemie tussen mens en AI—verwarring alom
De eerste keer dat ik ChatGPT vroeg om zichzelf uit te leggen, kreeg ik een schoolvoorbeeld van overcorrectheid. Alles werd netjes in bullet points geformuleerd. Helaas nul persoonlijke touch. Pas toen ik begon door te vragen—“Wat vind je zelf lastig?”—bleek het systeem soms te ‘twijfelen’. Het gaf toe: “Ik heb geen eigen mening, maar kan wel verschillende perspectieven geven.” Eerlijk? Ik moest er een beetje om grinniken.
- Geen emoties, wel empathie? Klinkt gek, maar soms lijkt ChatGPT bijna begripvol.
- ChatGPT checkt zichzelf continu: geen rare grappen, geen subjectieve meningen.
- Je krijgt veel disclaimers: “Ik ben geen mens, alles is op basis van data.”
misschien verwacht je dat de AI een stukje over bewustzijn zou loslaten—maar nee, het blijft technisch. Mijn oude buurman uit Den Haag zou zeggen: “Hij blijft een computer, jongen, maak je geen illusies.” Toch is dat juist het rare: je blijft soms met meer vragen achter dan je begon.
Waarom vinden we dat zo interessant?
Laatst in onze groepsapp van werk kwam deze vraag weer naar boven: als ChatGPT z’n eigen ‘beperkingen’ zo hapklaar benoemt, worden we dan meer of minder achterdochtig? Er zit iets verleidelijks in, AI die eerlijk toegeeft: “Ik weet het niet, maar ik probeer het voor je uit te zoeken.” Misschien is dit stukje bescheidenheid precies waarom we steeds terugkomen.
Het is wel handig bij brainstorms of feedback rondjes. Vriendin van mij bij de VU zegt dat zij ChatGPT zelfs inzet voor kritische vragen over haar scriptie. En eerlijk: als je weet dat AI zichzelf niet overschat, werkt dat ergens geruststellend. Of ben ik nu alweer te goedgelovig? Nou ja, in elk geval blijft het gek om een robot om reflectie te vragen.
Tips als je dit zelf wilt proberen
- Vraag simpel: “Kun je uitleggen wat je bent, en wat je beperkingen zijn?”
- Stel door: “Waar kun je de mist ingaan?” Of: “Wat begrijp je niet?”
- Wees niet verbaasd over vage of ultra-voorzichtige antwoorden—AI is getraind op netheid.
- Verwacht geen existentialistische inzichten. Nog niet tenminste… misschien in versie 9.0?
ik zou zeggen, probeer het gewoon eens. Misschien krijg je vooral standaardantwoorden—maar af en toe, vooral op rare tijdstippen (serieus, probeer het om 3 uur ‘s nachts), verrast ChatGPT je ineens met een origineel inzicht. Hoewel, kan ook gewoon toeval zijn. In ieder geval: genoeg stof om te delen met collega’s bij een kop Douwe Egberts.
In het kort: AI blijft mysterieus, maar eerlijk
Mijn gevoel na tig van dit soort tests? ChatGPT houdt de deur netjes op een kier: niet te persoonlijk, wel behulpzaam. En die ‘zelfreflectie’—nou ja, die is misschien meer voor ons mensen dan voor de machine zelf.
Heeft u ooit een AI gevraagd zichzelf uit te leggen? Deel vooral uw ervaringen hieronder, ik ben benieuwd hoe uw ChatGPT zich uit de situatie draaide. Misschien leren we dan samen hoe vaag, eerlijk of verrassend AI zichzelf vindt.
