Wist je dat de oudste zeeschildpad fossielen meer dan 120 miljoen jaar oud zijn? Deze dieren waren er al toen dino’s nog de dienst uitmaakten op aarde. Maar zelfs zij kunnen nauwelijks op tegen al het plastic dat tegenwoordig in onze zeeën drijft. Laten we eens kijken wat we van deze trage overlevers kunnen leren over omgaan met problemen die, eerlijk gezegd, vaak door onszelf veroorzaakt zijn.
Waarom plastic ineens zo “uit” is
Drie jaar geleden kocht ik zonder nadenken elke week nog plastic tasjes — winkels gaven ze zelfs gratis weg. Nu zit er standaard een Albert Heijn canvas tas in mijn fietstas. In 2024 zijn we massaal bewuster, of in elk geval lijkt dat zo in de supermarkt en op het strand bij Scheveningen. Maar ondanks dat, blijven onze wateren vol met onzichtbare microplastics en drijvend afval. Mijn buurman moppert er wekelijks over tijdens de strandwandelingen: “Ze zeggen dat het minder wordt, maar ik zie het niet.”
Waarom plastic ineens uit de mode is? Misschien omdat beelden van schildpadden verstrikt in touw en rietjes echt pijn doen aan je geweten. Of omdat je als ouder niet wil dat je kind speelt tussen het afval op Zandvoort. Hoe dan ook: plastic begint een beetje hetzelfde imago te krijgen als je schoenen binnen dragen na een modderige wandeling — gewoon not done.
Zeeschildpadden als leermeesters
Zeeschildpadden — en geloof me, ik heb er best wat documentaires over gekeken de laatste maanden — zijn fantastische volhouders. Ze kruipen honderden kilometers naar hun geboorteplek terug, mijden haaien en overleven zelfs als hun nest uitkomt op een hete lentedag. En toch raken ze massaal verstrikt in plastic of slikken ze het per ongeluk door. Volgens een rapport van Wageningen Marine Research heeft 90% van de onderzochte Nederlandse zeeschildpadden plastic in de maag. Dat betekent: bijna allemaal.
Toch geven ze niet op. Dat is misschien het grootste lesje voor ons: leren omgaan met een omgeving die niet altijd vriendelijk is — en soms ronduit gevaarlijk. Het klinkt zwaar, maar in ons dagelijks leven heb je die veerkracht ook nodig. Toen mijn collega haar koffiebeker vergat en noodgedwongen een papieren beker nam, mopperde ze eerst, maar uiteindelijk vond ze het prima. Soms is aanpassen de enige optie.
Praktische stappen: wat kunnen we nu echt doen?
- Gebruik herbruikbare bakjes voor je kaas of tapas (de Dille & Kamille bamboe bakjes zijn echt handig)
- Laat plastic rietjes en bestek links liggen in de AH-to-go — neem een eigen setje mee
- Doe eens mee met een plastic cleanup dag aan het Markermeer — je zult verbaasd zijn hoeveel zooi je vindt
- Vermijd producten met microplastics, check bijvoorbeeld op de app van Plastic Soup Foundation
- Praat erover met vrienden — het klinkt suf, maar in onze groepsapp leidde het ooit tot een heuse “wie afval rapen kan”-wedstrijd
Natuurlijk: het lost niet het mondiale plasticprobleem in één klap op. Hoewel je misschien denkt: “maakt het beetje dat ik doe nu echt uit?” Mijn moeder zegt altijd, alle beetjes helpen — en tja, misschien heeft ze gelijk.
Overleven is aanpassen — elke dag weer
Uiteindelijk: het verhaal van de zeeschildpad is niet één van eindeloos drama. Het gaat over eindeloos aanpassen aan veranderende omstandigheden. Misschien onderschatten we dat als mensen wel eens. Want gisteren nog zag ik een jonge schildpad op tv die, ondanks het plastic om haar pootje, toch de zee in kroop. Het bleef me bij.
Wat we daaruit kunnen halen? Geef niet op, verander stapje voor stapje — en kijk af en toe eens goed naar buiten wat er allemaal beweegt. Misschien overleven we het dan toch samen, mens en schildpad.
Heb jij een tip om plastic te vermijden? Of juist een goede mop over schildpadden? Gooi het in de reacties — in elk geval beter daar dan in de zee.
