Stel je even voor: je steekt je hand in een rivier en voelt ijskoud water stromen, maar een meter verderop blijkt het water ineens bijna te koken. Geen sciencefiction — zulke rivieren bestaan echt, en niet eens heel ver van ons vandaan. Onlangs vertelde een bekende uit Arnhem over een trip naar Peru, waar hij zo’n wonderrivier van dichtbij zag. Ik dacht eerst dat hij overdreef, maar toen ben ik toch maar gaan googelen…
Een rivier met twee temperaturen: bestaat dat?
Misschien klinkt het als een natuurverschijnsel dat je alleen in biologieboeken vindt, maar er is daadwerkelijk een rivier op aarde waar het water aan de ene kant ijskoud is en een paar meter verderop bloedheet. Je hebt vast gehoord van de “Boiling River” in het regenwoud van Peru? Officieel heet het de Shanay-Timpishka. Wetenschappers stoeien nog steeds met de vraag: hoe kan dat nou? Welke krachten zorgen ervoor dat een rivier twee totaal verschillende temperaturen heeft?
Hoe werkt zo’n gek verschijnsel eigenlijk?
Volgens wat ik vorige maand nog in de NRC las — de Shanay-Timpishka stroomt precies door een gebied vol geothermische activiteit. Er sijpelt diep uit de aardbodem gloeiend heet water rechtstreeks de rivier in. Het koude water komt van een paar kilometer verderop, uit de bergen. Door rare stromingen, bochten en mini-watervalletjes kan het zomaar zijn dat je binnen één riviertje binnen een paar stappen overstapt van 20 naar 90 graden. Mijn collega uit Rotterdam zei laatst: “Alsof de Maas ineens naar sauna-temperatuur springt — surrealistich.”
Waarom vind je zoiets niet in Nederland?
Hier in Nederland vind je zulke rivieren simpelweg niet. Onze rivieren — de Waal, de IJssel — liggen ver van vulkanische gebieden. Zelfs in Limburg, waar ze soms grappen maken over ‘heetwaterbronnen’, blijft het bij een lauwe douche, laten we eerlijk zijn. Het enige wat een beetje in de buurt komt, zijn thermale baden in Duitsland of België, maar dat is toch anders. Hoewel, wie weet — over een miljoen jaar met wat platentektoniek…
Kun je daar zwemmen? En is het niet levensgevaarlijk?
Goede vraag. Er zijn plekken langs deze rivier waar je echt niet het water in moet. “Het is alsof je een pan kookwater in je gezicht krijgt,” zei een gids daar tegen mijn vriend — het klinkt overdreven, maar blijkbaar zijn er elk jaar ongelukken. Toch zijn er ook stukken waar lokaal leven draait om het warme water: mensen koken er, nemen baden, en geloven dat het geneeskrachtig is. Maar: het water kan plotseling van temperatuur wisselen. dus als je ooit zo’n plek bezoekt — goed opletten en niet stoer doen voor Instagram.
Is zoiets uniek in de wereld?
Nou, uniek is een groot woord. Er zijn vergelijkbare plekken in IJsland en Nieuw-Zeeland waar heetwaterbronnen rivieren voeden, maar die Peruaanse rivier blijft bijzonder omdat het echt kilometers doorgaat — niet zomaar een poeltje. De lokale volksverhalen maken het extra mysterieus. Een vriendin van mij in Utrecht was er ooit; ze zei dat het bijna sprookjesachtig aanvoelde — alsof je op een andere planeet stond.
Wat zegt dit over onze planeet?
Dit soort natuurverschijnselen herinnert me eraan dat de aarde vol grilligheid zit. We denken vaak alles te kennen — maar ergens op de planeet stroomt weer een rivier die alle regeltjes tart. Misschien ligt er hier in Nederland geen Boiling River, maar op een regenachtige dag aan de Rijn kun je altijd even dromen. En als je nog reistips of rare waterverhalen hebt — deel ze in de reacties. wie weet openen we samen een nieuwe wereld…
