Stel je voor: je loopt door de kringloopwinkel in Haarlem of graait wat in oma’s schuurtje — en ineens, tussen de vergeelde plastic potten, spot je een ogenschijnlijk oud stukje aardewerk. Kan het écht waardevol zijn? In Nederland liggen waardevolle keramiekstukken soms letterlijk tussen de tuinarde. Het verschil herkennen is zo makkelijk nog niet, maar als je het eenmaal ziet… nou ja, soms kun je zelfs vrienden verbazen op Koningsdag.
Waarom je waarschijnlijk al eens een bijzonder stuk gemist hebt
Maanden terug vertelde mijn buurvrouw over een schaal die ze zonder nadenken voor €2 verkocht op de rommelmarkt. Bleek achteraf een Delftse faienceschaal uit begin 18e eeuw. Nou, dat verhaal hoor je vaker dan je denkt. Er zit hier best wat verborgen schatten onder een laagje stof. Maar wat maakt een aardewerken object waardevol in plaats van “gewoon voor de tuin”?
Vijf signalen dat je geen doorsnee bloempot in handen hebt
- Stempel of signatuur. Kijk onderop: een merk, initialen of zelfs alleen een ijl ijzerkleurig vlekje kan iets verraden. Denk aan “Makkum”, “Gouda”, of een vage schilderachtige signatuur.
- Bepaalde kleuren & decoraties. Oude aardewerkstukken uit Nederland zijn vaak versierd met kobaltblauw, mangaanpaars of zachtgroen. Is het dessin vaag of schematisch? Ook dat kan “oud” zijn — in de 18e eeuw was men minder precies (en dat is juist het mooie).
- Oneffenheden en craquelé. Egaal is verdacht: kleine scheurtjes (craquelé), onregelmatigheden in het glazuur of een ‘zware’ rand laten zien dat je misschien historisch werk vast hebt.
- Houd het tegen het licht. Soms zie je doorschijnende plekjes bij dun aardewerk — kaarslicht werkt beter dan je denkt. Is het te helder en glad? Meestal niet waardevol… maar eerlijk: soms vergis ik me ook.
- Gewicht en ‘gevoel’. Echt oud aardewerk voelt anders. Steviger, soms verrassend licht. Mijn collega in Utrecht zegt altijd: “Laat je niet foppen door dikte, het gaat om hoe het klinkt als je erop tikt”. Dat test ik sindsdien in elke winkel — niemand die raar kijkt.
Wat zeggen experts: hoe spot je verborgen keramiekschatten?
Toevallig vorige week nog: in onze groepsapp deelden we foto’s van recente vondsten. Antiekexpert Marie van de lokale veiling merkt op dat veel mensen “te snel kijken”. Zij raadt aan minstens 30 seconden te nemen per object en vooral niet te schamen om even goed te ruiken. Oude glazuren ruiken vaag metalig, nieuwer werk ruikt neutraal of synthetisch. Zelf ruik ik alles — hoewel mensen soms vreemd opkijken, vooral bij Intratuin.
Als je twijfelt: praktische tips om thuis snel te checken
- Maak een foto van het object en zoek op vergelijkbare markeringen via Google Lens of Pinterest.
- Vergelijk de decoraties met afbeeldingen op websites van Nederlandse musea (Rijksmuseum, Princessehof zijn handig).
- Twijfel je nog steeds? Post in een lokale Facebookgroep: de “Dutch Ceramics Community” is soms verrassend behulpzaam.
- Laat je niet gek maken door ‘oude’ stickers of folklore; vaak zijn juist de nietszeggende stukken wat waard.
O, en niet vergeten: barsten zijn oké bij antiek, maar grote brokken eruit — tja, dan is waarde meestal zoek… hoewel, wie weet.
Voorbeelden uit het echte leven
In Alkmaar vond iemand laatst een vaasje achter in de kas: bleek een vroeg 20e-eeuws Plateelbakkerij Zuid-Holland-stuk, uiteindelijk voor €180 verkocht op Catawiki. Vorig jaar kocht een vriend bij een kringloop in Arnhem een potscherf — met de handtekening van Chris Lanooy. Ook niet gek.
Samengevat: het draait om kijken, voelen en een beetje gegokt durven hebben
Er zijn geen vaste regels waarmee je altijd garantie op een schat hebt. Maar eerlijk: vaak is het niet het duurste stuk, maar juist de zoektocht die het leuk maakt. in het kort — neem de tijd, vertrouw op je gevoel, en wie weet staat er straks iets bijzonders op je vensterbank. En als je een foute inschatting maakt? Ach, dan heb je in elk geval een mooi verhaal.
Heb jij wel eens iets waardevols gevonden zonder dat je het wist? Laat het hieronder weten (of stuur, net als mijn buurman, gewoon een foto — altijd leuk om te raden).
