De gevangenisstraf van Sarkozy en zijn eerste indrukken
In zijn recent gepubliceerde boek beschrijft de voormalige Franse president Nicolas Sarkozy zijn ervaringen tijdens een periode van twintig dagen gevangenisstraf. Hij noemt de sfeer binnen de muren van de gevangenis een luidruchtige en harde wereld, gekenmerkt door een grauwe en inhumane omgeving die hij vergelijkt met een “alles-grijs” universum van “gewelddadige onmenselijkheid”.
Zijn gevangenisplaats was La Santé in Parijs, waar hij voor een korte tijd werd vastgehouden. Tijdens zijn detentie zat hij in afzondering, streng weg gehouden van andere gevangenen uit veiligheidsredenen. Alleen bezoeken van zijn echtgenote, supermodel en zangeres Carla Bruni-Sarkozy, en zijn advocaten onderbraken deze isolatie. Sarkozy beschrijft zijn cel als een “goedkoop hotel”, met een hard matras, een plasticachtig kussen en een douche die slechts een dunne waterstraal afgaf. De cel werd getekend door een constante, doofmakende lawaai van de gevangenis, vooral ’s nachts. Op de dag van zijn opname hoorde hij een medegedetineerde die “onophoudelijk de tralies van zijn cel met een metalen voorwerp sloeg”. Hij noemt de sfeer “bedreigend” en vat het samen met de woorden: “Welkom in de hel!”
Leven in isolatie en eetgewoonten
Sarkozy weigert het eten dat hem in plastic bakjes wordt aangeleverd, inclusief een “papperige, doorweekte baguette”, waarvan de geur hem misselijk maakt. In plaats daarvan eet hij zuivelproducten en mueslirepen. Hij kreeg één uur per dag toegang tot een kleine sportzaal waar hij voornamelijk een eenvoudige loopband gebruikte. Zijn beschreven dagelijkse ervaring wordt gekenmerkt door geluidsoverlast en het gebrek aan menselijke interactie, wat bij hem een gevoel van een nachtmerrie oproept.
Daarnaast werd hij geïnformeerd over verschillende gewelddadige incidenten die zich tijdens zijn detentie hadden voorgedaan. Volgens hem was de geweldsuitbarsting de “meest onmenselijke ervaring” in deze instelling, wat vragen oproept over het vermogen van het gevangenissysteem om gevangenen (na hun vrijlating) daadwerkelijk te re-integreren.
Politieke reflecties na de gevangenisstraf
Naast zijn persoonlijke verslag gebruikt Sarkozy zijn boek ook om strategisch politiek advies te geven aan zijn partij, de Republikeinen. Hij deelt dat hij telefonisch contact heeft gehad met Marine Le Pen, de leidster van het extreem-rechtse zorgvuldige Front National, die hij ooit als een scherpe rivaal zag. Volgens Sarkozy is haar partij “geen gevaar voor de Republiek”, hoewel hij erkent dat er verschillende meningen over haar beleid zijn en dat er mogelijk problematische figuren onder haar leden bevinden. Toch benadrukt hij dat ze een groot deel van de Franse bevolking vertegenwoordigen en dat ze de uitkomsten van verkiezingen respecteren.
Sarkozy stelt dat de heropbouw van zijn verzwakte partij vooral moet gebeuren binnen een breed gedragen eengemaakt kader. De Republikeinen hebben de afgelopen jaren hun strategie aangepast en veel minder de nadruk gelegd op het uitbannen van de extreem-rechtse stemspecialisten, zelfs als dat betekent dat ze verlies lijden in bepaalde kiesdistricten. Politiek analist Roland Cayrol ziet deze notes als “een donderslag”, omdat het afwijkt van de decennialange positie van de Franse conservatieven dat samenwerking met het Front National onontkoombaar is uitgesloten vanwege fundamentele verschillen in waarden en uitgangspunten.
Hoewel Sarkozy sinds zijn presidentschap in 2012 niet actief deelneemt aan de politiek, blijft hij invloedrijk, vooral binnen conservatieve kringen. Na zijn recente uitspraken hebben de leiders van de Republikeinen nog geen daadwerkelijke alliantie met de extreem-rechtse partij uitgesloten, maar wel aangegeven zich te willen richten op manieren om kiezers van de uiterste rechterzijde naar hun kandidaten te trekken.
Vriendschap en gewelddadige incidenten met Macron
Sarkozy verwijst ook naar zijn voormalige vriendschap met de centrum-president Emmanuel Macron. Ze ontmoetten elkaar net voor Sarkozy zijn gevangenisstraf begon, toen Macron op het Élysée-presidentieadres met hem sprak. Sarkozy vertelt dat Macron zorgen had geuit over de veiligheid in La Santé-gevangenis en hem het aanbod deed te verhuizen. Hij weigerde deze transfer, maar er werden twee politieagenten aan zijn cel toegewezen om 24 uur per dag voor zijn bescherming te zorgen.
Sarkozy raakte het vertrouwen in Macron kwijt toen deze niet ingreep om te voorkomen dat Sarkozy werd ontheven van de Legion d’honneur, de hoogste onderscheiding van Frankrijk, in juni. Recent werd Sarkozy schuldig bevonden aan illegale campagnefinanciering tijdens zijn herverkiezingscampagne in 2012. Hij werd veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf, waarvan de helft voorwaardelijk, en kan deze nu thuis uitzitten onder strikte voorwaarden, zoals het dragen van een elektronische bracelet en andere monitoringmaatregelen.
Een eerdere uitspraak van een Franse rechter bevestigde dat Sarkozy ook probeerde een magistrate om te kopen in ruil voor informatie over lopende rechtszaken waarin hij betrokken was. Deze veroordelingen vormen een blijvende schaduw op zijn nalatenschap.
