Even een kleine mindfuck: wist je dat er eilanden ontstaan op plekken waar je ze nooit verwacht? Je denkt gelijk aan lopende vulkanen of smeltende gletsjers — maar ondertussen dobberen er drijvende eilanden rond, gemaakt van… puimsteen. Nog nooit van gehoord? Ik tot vorige maand eerlijk gezegd ook niet.
Puimsteen: geen saai steentje, maar de bouwsteen van nieuwe continenten
Oké, even back to basics. Puimsteen — of “pumice” — is vulkanisch gesteente dat zo licht is, dat het kan drijven. Echt waar, je kunt er zelfs een bakje in de gootsteen mee schrobben (dat weet mijn oma dan weer zeker). Maar wat gebeurt er als er enorme hoeveelheden puimsteen ineens boven water komen? In augustus 2021, ergens bij Tonga, ontstond er een eiland zo groot als Utrecht. Niet van lava, niet van ijs, maar van drijvende puimsteenblokken — een zogeheten pumice raft.
Waarom puimsteeneilanden zo fascinerend zijn
Wat dit zo gek maakt: niemand kan voorspellen waar het volgende puimsteeneiland verschijnt. Ze ontstaan na onderzeese vulkaanuitbarstingen, soms letterlijk overnight. In een ochtend varen schippers nog gewoon op een blauwe zee, en de volgende dag botsen ze op een eiland dat gisteren niet bestond. Mijn collega, die vorige maand op vakantie was in Indonesië, heeft het zelfs met eigen ogen gezien — volgens hem was het “alsof de zee ineens een tapijt kreeg”.
- De puimsteen kan kilometers aan één stuk vormen
- Dieren als vissen en krabben gebruiken het als tijdelijke schuilplaats
- Zulke eilanden verdwijnen weer net zo plotseling: spoelen aan op kust, zinken, of breken uiteen
Wetenschappelijke speculaties & lokale verhalen
Wetenschappers denken dat deze drijvende puimsteen letterlijk nieuwe ecosystemen de wereld overvoeren. Planten en dieren liften mee, verspreiden zich naar eilanden waar ze anders nooit zouden komen. In ons zeilersgroepje in Zeeland werd laatst zelfs gespeculeerd: stel je voor dat zoiets richting Noordzee komt — hoe verklaar je dat bij de KNRM? “Goedemiddag, we zijn gestrand op een eiland dat gisteren nog niet bestond…”
Toegegeven, je ziet ze niet snel bij Zandvoort. Maar via nieuwswebsites als NOS of de New Zealand Herald kun je soms de bizarre satellietbeelden volgen. Persoonlijk vind ik dit soort verhalen fascinerend juist omdat ze laten zien: Moeder Natuur doet toch altijd haar eigen zin, los van alles wat wij plannen.
Kun je deze eilanden bezoeken? Tips & weetjes
Nee, je kunt er doorgaans niet lekker gaan liggen zonnen, dat even vooropgesteld. De eilanden zijn instabiel — probeer je voor te stellen dat je over een enorme drijvende bak vol gladde stenen loopt. Maar sommige avontuurlijke schippers in de Stille Oceaan nemen wel eens een puimsteen mee als souvenir. Heeft volgens een kennis van me — die in Groningen woont trouwens — een prima schuurwerking op je hakken, maar ik zou dat niet zonder handschoenen aanraden…
- Puimsteen vinden in Nederland? Soms, na bijzonder harde stormen — maar het is zeldzaam
- Er zijn apps waar je live kunt volgen waar puimsteen-‘raften’ drijven, check bv. MarineTraffic
- Let altijd op lokale waarschuwingen: varen tussen puimsteen kan motoren kapotmaken
Dus… zijn puimsteeneilanden nuttig of gewoon gek?
Eigenlijk beide. Ze zorgen onbedoeld voor nieuwe habitats en kapen soms halve stranden vol toeristen. Op de Canarische eilanden schijnen locals elk jaar puimsteen uit de oceaan te vissen voor in de tuin. Maar ergens is dit fenomeen ook gewoon het bewijs dat we nog lang niet alles van onze planeet begrijpen. Je kunt natuurlijk zelf verder googelen — of misschien kom je er ooit één tegen tijdens een boottrip richting IJsland… Nou ja, je weet het nooit.
Heb je ooit van deze mysterieuze eilanden gehoord? Of dacht je altijd dat alle eilanden uit lava of zand moesten ontstaan? Laat het even weten in de reacties hieronder — ben echt benieuwd wat je ervan vindt, of misschien zelfs hebt meegemaakt.
