Vorige maand dacht ik nog: wie geïnteresseerd is in sterrenkunde, moet minstens een dure telescoop kopen of lid worden van een nerdclub. Maar in ons buurthuis vertelde een vijftienjarige dat ze net met haar mobiel een planeet had gevonden. Klinkt absurd? Blijkbaar doen tientallen Nederlandse tieners dat inmiddels – gewoon, met een app en veel geduld.
Inmiddels verbaast het me niet meer. De tijd dat je Hubble nodig had is blijkbaar echt voorbij, of althans, ik denk dat ik ernaast zat…
Hoe kwam deze trend opeens op?
Een paar maanden terug begon het te rommelen op TikTok en Reddit. Nederlandse jongeren – vooral uit Rotterdam, Groningen en zelfs dorpen als Veenendaal – deelden hun vondsten: ‘Stuk ijs naast Jupiter gezien’, ‘Exoplaneet gespot om 2:38 s’nachts’. Geen grap. Het geheim? Een combinatie van slimme apps (SkyView, Star Walk) en de steeds betere smartphonecamera’s.
Mijn collega merkt terecht op: “Weet je nog dat wij vroeger knutselwerkjes maakten van planeten? Nu pakken ze de iPhone en klaar.” Misschien zijn we gewoon wat ouderwets…
Welke apps gebruiken de jongeren?
- SkyView – bijna elke scholier die ik sprak, gebruikt deze app. Je houd je telefoon omhoog en krijgt meteen info over sterren en planeten. Heel 2024, eerlijk gezegd.
- Stellarium Mobile – iets ingewikkelder, dus populairder onder de nerds van het gymnasium.
- ISS Detector – heb je zin om de Internationale Ruimtestation of misschien een meteoor langs te zien schieten? Dit is de tool.
Let wel: je moet soms geduld hebben. Een vriend uit Utrecht klaagt dat het in het centrum “altijd bewolkt is als hij iets probeert te spotten”, maar misschien is het gewoon pech…
Hoe werkt het nou in de praktijk?
Je hoeft geen diploma sterrenkunde te hebben. Op een heldere avond – soms ook tussen de buien door (zoals vorige week) – ga je naar buiten, opent je app en richt je camera op de lucht. De software berekent waar planeten en exoplaneten moeten zijn en helpt je gericht te kijken. Met een beetje geluk (en koffie), spot je iets bijzonders — Saturnus’ ringen zijn opvallend duidelijk, zelfs zonder dure lens.
Grappig: mijn buurjongen vond vorige maand zelf een zeldzame ster. Of het echt een ontdekking was? De experts zijn kritisch, maar in de buurt is hij nu beroemd…
Waarom vinden jongeren dit cool?
In onze groepsapp (waarin het meestal over voetbal en TikTok gaat) stuurde ineens iemand een foto van Mars. Juist dat ‘ik kan het gewoon nu doen, met mijn mobiel’ maakt sterrenkijken plots zo populair.
Bovendien, het is lekker laagdrempelig. Je hoeft niet naar een natuurkundeles te luisteren of boeken te lezen. Gewoon de dijk op met wat vrienden en zien wat je tegenkomt.
Is het ook écht nuttig?
Sommige leraren twijfelen: “Leren ze er wel iets serieus van?” Maar – alhoewel ik daar ook mijn twijfels bij heb – jongeren leren wél kijken, vergelijken, onderzoeken. Sommigen registreren hun bevindingen zelfs op internationale platforms zoals Zooniverse of Exoplanet Explorers. Dat vind ik best knap, eerlijk.
Tips om zelf mee te doen
- Kies een avond zonder wolken – liefst buiten de stadslichten.
- Download een sterrenkijk-app (SkyView, Stellarium).
- Zorg dat je mobiel is opgeladen en je nachtmodus optimaal werkt.
- Houd pen en papier (of Notion, whatever) bij de hand voor je bevindingen.
Enneh – delen in je appgroep werkt motiverend…
Wat betekent dit voor de toekomst?
Misschien nemen Nederlandse jongeren straks het werk van professionele astronomen deels over. Misschien niet. Maar wat vaststaat: de liefde voor sterrenkunde is ineens mainstream. En of je nu een planeet ontdekt of alleen de maan spot: je kunt weer even kind zijn.
Dus – ga vanavond eens zelf naar buiten met je mobiel. Wie weet vind jij wel de volgende ‘NL-exoplaneet’. Of niet, maar heb je een goed verhaal voor op het werk morgen. In ieder geval benieuwd of jullie nog tips of ervaringen hebben — deel ze gerust hieronder of in je eigen groepsapp, want daar begint het meestal…
