Stel je voor: je staat op een zonnig terras in Berlijn, bestelt netjes in het Duits, probeert zelfs een grapje te maken — en tóch kijkt de ober je aan met die bekende, wat afstandelijke blik. Valt er iets te begrijpen aan onze oosterburen? Nou, daar moest ik laatst zelf weer aan denken, tijdens een discussie in onze buurtapp over “Duitse gewoontes”. Het leek ineens alsof iedereen wel een vreemd verhaal had — en eerlijk gezegd, sommige dingen hadden we als Nederlanders blijkbaar compleet verkeerd begrepen.
Waarom die complimenten soms verkeerd vallen
Complimenten geven, daar zijn wij Nederlanders dol op. Nieuwe trui? “Superleuk!” Huis opgeruimd? “Wat netjes!” In Duitsland kan zo’n opmerking al snel overkomen als geforceerd of zelfs — dat hoorde ik echt vorige maand op kantoor — ongepast. Mijn Duitse collega Angela zei eens: “Iemand die te vaak lof uitdeelt, wekt wantrouwen. Je vraagt je af: meent hij dit wel?” Even slikken, want wij bedoelen het allemaal vrolijk.
Toch blijkt uit recent onderzoek (ik las het toevallig vorige week in Der Spiegel) dat Duitsers complimenten het liefst klein houden, of gewoon negeren. Voor grote woorden is er een apart moment, niet op de maandagmorgen bij de bakker.
Cadeaus — alleen als het écht moet
Een flesje wijn voor de buren, chocola voor de gastvrouw, zelfs een klein plantje na een sollicitatiegesprek… Weet u nog hoe uw moeder altijd zei dat het zo hoorde? In Duitsland werkt dat vaak net anders. Mijn buurman uit Aken vertelde: “Bij ons krijg je alleen een cadeau bij een verjaardag of jubileum — niet zomaar omdat je langskomt.” Cadeau’s zonder aanleiding zetten Duitsers eerder op het verkeerde been — een gevoel van verplichting, niet van dankbaarheid.
Hoewel ik zelf één keer een potje lokale honing meebracht naar een Duitse barbecue, voelde ik meteen dat het niet helemaal aankwam. Waarschijnlijk had ik beter gewoon een handdruk kunnen geven — nergens voor nodig, die extra ‘attentie’.
Over punctualiteit, ‘directheid’, en nog wat misverstanden
- Punctualiteit. Duitsers worden vaak als bijzonder stipt gezien, maar mijn ervaring (drie maanden geleden tijdens een werkproject in Keulen) is dat ze juist verwachten dat jij óók op tijd bent. Te vroeg komen voelt ongemakkelijk, te laat — eigenlijk onvergeeflijk.
- Directheid. Nederlanders staan bekend als uitgesproken, maar Duitse directheid is subtieler — en minder op het persoonlijke vlak. Wat wij als heldere feedback bedoelen, kan voor een Duitser ineens koud en bot klinken. “Dat vind ik niet leuk om te horen,” zei een vriendin uit Münster nadat ik zomaar opmerkte dat haar koffie lauw was.
- Smalltalk. Eerlijk? Veel Duitsers snakken juist naar wat meer luchtigheid. Alleen: té losjes of ongeïnteresseerd overkomen bij de eerste ontmoeting? Liever niet. Het sociale ijs breekt daar gewoon wat langzamer, zo vertelde mijn collega Lisa in ons wekelijks overleg.
Dus — wat werkt wel?
Een beetje degelijkheid wordt gewaardeerd. Duidelijke afspraken, geen valse vriendelijkheid. Nuchtere omgangsvormen; gewoon “goedendag”, even voorstellen, niet overdrijven met enthousiasme. Leer het gerust van mijn buurman die altijd begint met “hoe gaat het?” en verder niks verwacht.
Moet u dan álles afleren? Nee, natuurlijk niet. Maar besef wel — een spontaan compliment of een overhandigd kleinigheidje kan in Duitsland minder goed landen dan bij ons in Nederland.
Nog een paar onverwachte do’s & don’ts
- Geen schoenen op de stoep voor de deur achterlaten — in sommige delen van Duitsland echt een no-go.
- Blijf netjes ‘u’ zeggen bij nieuw contact — die informele sfeer uit Amsterdam mist daar soms compleet.
- Alcohol als cadeau? Altijd voor de zekerheid vragen of het gepast is… Mijn team in Hamburg keek vreemd toen ik bier meenam, terwijl daar wijn de norm bleek.
In het kort: Nederlanders en Duitsers lijken erg op elkaar, maar soms botsen die details net hard genoeg om op te vallen. Gaat om kleine dingen — maar ze kunnen een groot verschil maken voor hoe u wordt ontvangen.
herkent u iets van dit alles? Of vindt u het overdreven? Ik ben benieuwd naar uw eigen ervaringen met onze buren — deel ze vooral hieronder of stuur even een berichtje. In ieder geval, als u binnenkort weer richting Duitsland gaat: bespaar uzelf het ongemak, skip die complimenten en cadeaus. Nou ja, tenzij u echt niet anders kunt…
