Beeld je dit in: je zit aan een zonnig terrasje op Kreta, ouzo op tafel, gyros in de maak. Blije vibes overal, tot je plots door de ober met een frons wordt aangekeken. Je hebt net iets gedaan dat voor ons supernormaal is, maar voor Grieken zelfs beledigend kan zijn. Klinkt overdreven? Misschien. Maar in mei las ik een verhaal in een reisforum dat me oprecht verbaasde — en sinds die tijd let ik altijd extra op.
Het “Moutza”: onschuldig of juist not done?
We kennen ‘m allemaal: licht je hand op, vingers gespreid, en houd die richting iemand. Dat voelt onschuldig, een soort “doe even rustig” of een extra groet. Maar in Griekenland — en horeca-zaken in Athene of Thessaloniki letten daar echt op — heeft dit gebaar een compleet andere boodschap.
De “moutza”, zoals het daar heet, is eeuwenoud en staat gelijk aan letterlijk ‘in je gezicht smeren’, of simpeler gezegd: een flinke belediging. Denk aan iemand hier die je de middelvinger opsteekt, maar dan soms nog net iets erger omdat het zo’n ingebakken culturele betekenis heeft.
Toegegeven — ik sprak er laatst over met een collega die twee zomers op Zakynthos heeft gewerkt. Die zei: “Ik heb toeristen uit Amsterdam zien doen alsof ze hun hand opstaken om te bestellen. De ober draaide zich gewoon om. Echt ongemakkelijk.” Je merkt, dit is geen toeristenval, maar gewoon lokale etiquette waar je als Nederlander niet snel bij stilstaat.
Zo voorkom je gênante momenten aan tafel (en op straat)
- Bestellen? Steek je hand niet plat omhoog. Zwaaien, knikken of gewoon zeggen wat je wilt — werkt fijner.
- Verkeer en taxi: Op taxi’s zwaaien? Ook dan: liever met je hand naar beneden of vingers niet gestrekt.
- Groeten: Even lachen, een knikje. Meer is niet nodig. De typische Griek groet is veel subtieler.
- Oeps, toch gedaan? Sorry zeggen (apólogite) helpt. Meestal wordt je direct vergeven, zeker als het duidelijk is dat je niet uit bent op ruzie.
En weet je wat? Ik ben ook maar gewoon mens — ik heb het in 2017 per ongeluk gedaan toen ik een straatmuzikant wilde bedanken. Kreeg een rare blik, maar hij lachte uiteindelijk toch. Misschien had ik gewoon geluk…
Andere gebaren waar je op moet letten (voor de zekerheid)
Het zijn niet alleen handen die voor verwarring zorgen. Tijdens mijn laatste reis (september vorig jaar — nog vers in het geheugen) viel het me op dat luid praten, overdreven wijzen en zelfs een simpele high-five soms vreemd overkomt. Niet verkeerd bedoeld, maar je valt op als buitenlander. Als dat je niet uitmaakt — prima natuurlijk. Maar als je graag als ‘local’ door het leven gaat…
- Wegwijs? Met vlakke hand wijzen richting iemand: voelt in Griekenland vaak onbeleefd. Beter: met je hoofd knikken of kort uitleggen.
- Foto’s maken: Niet iedereen waardeert dat, zeker locals niet bij kleine winkeltjes. Even vragen dus!
De lokale trucjes: uit eigen ervaring
Mijn buurman (Griek, woont hier in Rotterdam) zegt altijd: “Doe gewoon rustig aan, kijk rond wat anderen doen, en alles komt goed.” In zijn familie brengen ze liever met gebaren geen boodschap over — gewoon praten, zelfs met handen vol tzatziki. Niet alles is een cultuurshock, maar toch: die ene fout zorgt soms voor ongemakkelijk lange stiltes.
Soms denk ik: Nederlanders zijn direct, maar Grieken willen liever geen confrontatie. En misschien is dat ook wel weer charmant.
Conclusie — kleine handeling, groot verschil
Kortom: een simpele handbeweging kan je hele vakantie een rare draai geven, al zal dat vast niet voor iedereen gelden. Maar het is zo makkelijk te voorkomen — en je krijgt er stiekem veel respect voor terug. Dus waar je ook bent op dat heerlijke Grieks terras: houd je hand bij je, glimlach, bestel een feta-salade en geniet van het uitzicht. In het ergste geval… nou ja, dan heb je een goed verhaal voor thuis!
Ken jij nog andere cultuurblunders uit Griekenland (of ergens anders)? Deel het vooral — leer ik misschien ook nog wat bij…
