Inleiding
Volgens juridische experts zou het doden van overlevenden van een aanval op een vermeende drugsschip door de Amerikaanse militaire autoriteiten een misdrijf vormen. Het maakt hierbij niet uit of de Verenigde Staten zich in een “gewapend conflict” bevinden met drugskartels, zoals de regering-Trump aanvankelijk beweerde. Een dergelijke fatale tweede aanval zou de wetten die tijdens vreedzame perioden en in tijden van conflict gelden, doorbreken.
De juridische interpretatie van het incident
Michael Schmitt, voormalig advocaat bij de Amerikaanse luchtmacht en emeritus professor aan de Naval War College, stelt dat het zelden gepast is om mensen die zich vasthouden aan een drijvend schip, te doden. Volgens hem is dit duidelijk onwettig.
Het Witte Huis bevestigde maandag dat er in september een tweede aanval was uitgevoerd op een schip dat werd verdacht van drugshandel voor de kust van Venezuela. Het werd daarbij verdedigd dat deze actie gebeurde “in zelfverdediging” en volgens de wetten van het conflict.
Een nieuwsbericht over dit voorval leidde tot een intensiever toezicht door wetgevers en bracht de discussie over de mogelijkheid dat militairen illegale orders kunnen weigeren, opnieuw onder de aandacht.
Wat veroorzaakte de controverse?
Vorige week meldde de Washington Post dat minister van Defensie Pete Hegseth mondeling had bevolen om “iedereen te doden” op een schip dat op 2 september werd aangevallen. Dit was het eerste schip in wat de Trump-regering een anti-drugs campagne noemt, bestaande uit meer dan 20 bekende aanvallen en meer dan 80 dodelijke slachtoffers.
Volgens het rapport overleefden twee mannen de eerste aanval, waarbij negen anderen omkwamen, en hulden ze zich in de wrakstukken. De commandant, Adm. Frank Bradley, gaf opdracht tot een tweede aanval om Hegseth’s instructies uit te voeren, waardoor de twee mannen stierven, aldus de krant.
Hegseth noemde dit “nepnieuws” op sociale media en stelde dat de aanvallen “in overeenstemming met het internationaal conflictrecht” werden uitgevoerd en goedgekeurd door militaire en civiele juristen.
De uitspraken van de politieke leiders
President Donald Trump verklaarde zondag dat de regering “het onderzoek zal bekijken” maar toevoegde dat “ik dat niet had willen doen — geen tweede aanval.” Hij bevestigde dat Hegseth hem zei dat hij “niet de dood van die twee mannen had bevolen.”
Vrouwe Karoline Leavitt, woordvoerster van het Witte Huis, stelde maandag dat Bradley de tweede aanval had bevolen en “binnen zijn bevoegdheid handelde.” Ze ontkende dat Hegseth had gezegd dat er geen overlevenden mochten zijn.
Volgens de regering was deze aanval een noodzakelijke escalatie om de stroom drugs naar de VS te beperken. Ze beweerden dat de VS zich in een “gewapend conflict” met drugskartels bevonden, vergelijkbaar met de oorlog tegen al-Qaida na 11 september.
Wat zegt de wet over handelen tijdens een conflict?
Volgens Schmitt was een tweede aanval die de overlevenden zou doden, onder geen enkele omstandigheden legaal, ongeacht of er sprake was van een gewapend conflict of niet.
Hij benadrukte dat de VS niet in een legitiem gewapend conflict met drugskartels zijn, omdat deze groepen niet significant geweld tegen het land zouden gebruiken, maar enkel drugs zouden smokkelen die Amerikanen doden.
Zelfs als dit wel het geval was, „is al sinds meer dan een eeuw duidelijk dat je geen ‘no quarter’ mag verklaren — geen overlevenden nemen, iedereen doden,” aldus Schmitt.
Het bepalen of er sprake was van een gewapend conflict zou waarschijnlijk niet door een internationale instantie zoals het Internationaal Strafhof worden beslist, aangezien de VS daar niet bij is aangesloten, aldus Matthew Waxman, hoogleraar rechten aan Columbia University en voormalig veiligheidsadviseur tijdens de Bush-regering.
De VS zouden echter wel problemen kunnen krijgen met bondgenoten die informatie niet willen delen over militaire operaties die volgens hun eigen en internationale wetten illegaal zouden zijn, voegde Waxman toe.
De juridische risico’s voor Amerikaanse militairen
Indien er geen sprake was van een gewapend conflict, zou dat betekenen dat de Verenigde Staten de internationale mensenrechtenwet hebben geschonden, die regelt hoe landen met individuen omgaan, aldus Schmitt.
Hij stelde dat geweld only mag worden gebruikt wanneer er sprake is van een onmiddellijk gevaar. “En dat was hier niet het geval,” voegde hij toe.
Brian Finucane, adviseur bij de International Crisis Group en voormalig jurist bij het State Department, bevestigde dat de VS niet in oorlog zijn met drugskartels.
“Een vooraf geplande moord buiten een conflict wordt als moord beschouwd,” zei Finucane, en hij voegde eraan toe dat militairen in Amerikaanse rechtbanken kunnen worden vervolgd.
Het militaire handboek over oorlogsrecht stelt dat het orders weigeren van bijvoorbeeld het schieten op gestrande schepen, onder bepaalde omstandigheden duidelijk onwettelijk is.
Wat zegt het Congres?
Leiders van de militaire commissie in zowel het Huis als de Senaat hebben onderzoeken geopend.
Senator Roger Wicker (Republikein) uit Mississippi en Senator Jack Reed (Demokraat) uit Rhode Island zeiden dat ze een “krachtig toezicht” zullen houden om de feiten te achterhalen.
Een groep Democratische wetgevers, allen veteranen van de strijdkrachten en inlichtingen, gaf recentelijk een video vrij waarin zij militairen oproepen illegale orders te weerstaan. Onder hen was senator Mark Kelly uit Arizona, die voormalige marine-vlieger is en het gebruik van het leger voor aanvallen op vermeende drugsschepen in twijfel trekt.
Het Pentagon onderzoekt momenteel of Kelly de militaire wet heeft geschonden met het delen van de video.
Kelly uitte maandag zorgen over de mogelijke gebeurtenissen en zei dat hij zich grote zorgen maakt over de dienstmedewerkers.
De meerderheidsleider in de Senaat, John Thune, verdedigde de aanvallen als effectief om de invoer van drugs te verminderen en wees erop dat men de uitkomst van de onderzoeken af moet wachten.
Senator Thom Tillis (Republikein) uit North Carolina stelde dat, mocht blijken dat er een bevel tot een tweede aanval was gegeven, dat een schending is van ethische, morele of juridische normen. “We moeten er achter zien te komen,” aldus Tillis.
