De gebeurtenis en de symboliek ervan
Op dinsdag heeft paus Leo XIV een gebed uitgesproken bij de locatie van de fatale explosie in de haven van Beirut, die plaatsvond op 4 augustus 2020. Deze gebeurtenis is uitgegroeid tot een symbool van de chaos en de onrechtmatigheid binnen Libanon, terwijl de paus tegelijkertijd woorden van troost aan de bevolking bood op de laatste dag van zijn eerste internationale reis.
Familieleden van de 218 slachtoffers van de explosie hielden foto’s van hun geliefden omhoog terwijl de paus aankwam op de bezette plek. Ze stonden naast elkaar in een rij terwijl hij hen groette. Leo stelde ieder persoon gerust door handschuddingen en gesprekken, en bleef kijken naar de foto’s. De ontmoeting vond plaats bij het laatste nog overeindzijnde graansilo, omringd door uitgebrande voertuigen en de ravage die de explosie had aangericht.
De nasleep en het streven naar gerechtigheid
Vijf jaar na de gebeurtenis blijven de families van de slachtoffers op zoek naar rechtvaardigheid. Niemand is veroordeeld in het lopende gerechtelijk onderzoek, dat herhaaldelijk wordt geblokkeerd door obstakels en vertragingen. Deze situatie heeft de frustratie onder Libanezen vergroot, omdat de explosie wordt gezien als het nieuwste bewijs van impuniteit die al decennia voortduurt door corruptie en financieel wangedrag.
Cecile Roukoz, een zus van een van de slachtoffers, verklaarde: “De reis benadrukt dat de explosie een misdrijf was. Er moet een boodschap komen dat het land impunity moet beëindigen en recht moet worden gedaan.”
De boodschap van de paus en politieke context
Bij aankomst in Libanon had de paus de politieke leiders opgeroepen om de waarheid na te streven als middel voor vrede en verzoening. Zijn bezoek onderstreepte het belang van gerechtigheid en het beëindigen van onrechtmatigheden in het land.
Bezoek aan het gezondheidszorgsysteem en de gemeenschap
Op zijn laatste dag bezocht de paus het De La Croix-ziekenhuis, dat zich richt op de opvang van mensen met psychische problemen. De moeder-overste, Mother Marie Makhlouf, was zichtbaar emotioneel terwijl ze hem verwelkomde en uitlegde dat haar ziekenhuis “de vergeten zielen, belast door hun eenzaamheid,” behandelt.
Leo benadrukte dat het ziekenhuis dient als herinnering aan de menselijke kwetsbaarheid. “We kunnen degenen die het meest fragiel zijn niet vergeten. We kunnen ons geen samenleving voorstellen die zich voort beweegt op basis van valse mythes van welzijn terwijl ze tegelijkertijd vele vormen van armoede en kwetsbaarheid negeert,” aldus de paus.
De eucharistieviering en de publieke belangstelling
Zijn bezoek werd afgesloten met een mis op een locatie langs de kust van Beiroet, waar hij door de menigte in zijn beschermde pausmobiel reed. Duizenden Libanezen verzamelden zich om deze bijeenkomst bij te wonen en langs de route van de konvooi, enthousiast dat een paus eindelijk een bezoek bracht. Voordat hij vertrok, liep hij door de menigte en raakte velen persoonlijk aan.
De Franse paus Francis heeft eerder geprobeerd om te komen, maar werd verhinderd door de economische en politieke crises en zijn eigen gezondheidsproblemen.
Herdenkingen en de voortdurende zoektocht naar gerechtigheid
De families van de slachtoffers blijven eisen dat het onderzoek wordt afgerond. Op het explosiegebied waren leiders zoals Haneen Sayed, minister van Sociale Zaken, aanwezig om de gebeurtenis te verwerken en te herdenken. Haar moeder was een van de overledenen.
Veel nabestaanden benadrukken dat gerechtigheid de basis vormt voor de heropbouw van het land. Mireille Khoury, een andere aanwezige, zei: “Onze kinderen zijn in hun huizen vermoord omdat ammoniumnitraat nabij een woonwijk was opgeslagen.” Ze drukt uit dat het gebed en de steun van de paus enige verlichting moeten brengen, maar dat ze niet zal opgeven in haar zoektocht naar gerechtigheid.
De grote graansilo’s, die veel van de schok absorbeerden, blijven onderwerp van discussie. Hoewel het enige tijd de bedoeling was ze te slopen, hebben families en overlevenden geprotesteerd om ze te behouden als gedenkteken en mogelijk bewijs voor het lopende onderzoek.
Het havengebied functioneert bijna weer volledig, maar de reconstructie is nog niet afgerond. De situatie blijft complex en geladen met symboliek voor de getroffen gemeenschap.
