De recente reis van paus Leo XIV en de betekenis ervan
De bezoek van paus Leo XIV aan Libanon heeft de blijvende veerkracht van de christelijke gemeenschap benadrukt, ondanks de voortdurende politieke en sociale crises in de regio. Tijdens zijn verblijf werden verschillende locaties bezocht, waaronder de Our Lady of Lebanon-heuvel en de kloostergemeenschappen die in de rotsachtige wanden van de Qadisha-vallei zijn ingebouwd. Deze valleien worden door de Maronitische christenen als heilig beschouwd.
De positie van christenen in het Midden-Oosten
In andere delen van het Midden-Oosten zijn sinds de jaren tachtig honderdduizenden christenen vertrokken, gedreven door oorlogen en de opkomst van islamistische extremisten. In Irak bijvoorbeeld zijn na de Amerikaanse invasie in 2003 veel christenen gevlucht, vooral na de oprichting van het islamitische kalifaat door ISIS in 2014, dat grote delen van Irak en Syrië bezette. Verschillende kerken werden door IS opgeblazen en eigendommen van christenen werden in beslag genomen.
In Syrië heeft recente geweld en het conflict onder de regering onder interim-president Ahmad al-Sharaa geleid tot twijfels onder christenen of zij nog veilig kunnen blijven. Ondanks deze omstandigheden blijven veel christenen in Libanon echter vasthouden aan hun land en hun tradities, ondanks de emigratiegolf in de regio.
De politieke invloed en de geschiedenis van christenen in Libanon
Door hun eeuwenlange aanwezigheid en het overleven van oorlogen en genocides, vormen christenen vandaag ongeveer een derde van de bevolking van ongeveer 5 miljoen mensen in Libanon. Sinds de oprichting van de Staat Groot-Libanon in 1920 hebben zij een belangrijke rol gespeeld in de politieke en economische ontwikkeling van het land. De christelijke gemeenschap omvat 18 verschillende religieuze groepen, waarvan meer dan de helft Maronitisch is.
Libanon onderscheidt zich doordat het sinds de onafhankelijkheid van Frankrijk in 1943 een sectoraal power-sharing systeem hanteert. Dit betekent dat de president een Maroniet is, de voorzitter van het parlement een sjiiet en de premier een soenniet. Hierdoor is Libanon het enige Arabische land met een christelijke staatshoofd.
De rol van religieuze en politieke leiders
Voorbeeld daarvan is de christelijke politicus Camille Dory Chamoun, die zegt dat het Libanese identiteitsgevoel even belangrijk is als de christelijke identiteit. Andere belangrijke posities blijven in handen van christenen, zoals het legercommando en het bestuur van de centrale bank. Tijdens de burgeroorlog die van 1975 tot 1990 duurde, werden in het akkoord van Taif afspraken gemaakt voor gelijke vertegenwoordiging van christenen en moslims in parlement en kabinet.
De relatie tussen Libanon en het Vaticaan
De banden tussen Libanon en het Vaticaan zijn oud en diepgeworteld, met een geschiedenis die teruggaat tot de eerste paus, die kerken zou hebben opgericht in Beiroet en omliggende steden. Sinds 1215 bestaat er een voortdurende correspondentie tussen de Maronitische Kerk en de paus. Ondanks de burgeroorlog en sectarische verdeeldheid wonen christenen en moslims vandaag nog in vrede samen.
De paus bezoek aan Libanon komt een jaar na het einde van de Israël-Hezbollah oorlog, die duizenden levens eiste en voor enorme schade zorgde. Ondanks het Wapenstilstand zijn er nog bijna dagelijks luchtaanvallen door Israël op Libanon, waaronder een gerichte aanval in Beiroet op 23 november 2025 waarbij vijf leden van Hezbollah en 28 anderen gewond raakten.
De hedendaagse uitdagingen en de toekomst
Verschillende christelijke politici en leiders pleiten voor een neutraal Libanon dat geen speelbal is voor regionale machten. Een voorbeeld is de huidige leider van de Maronitische Kerk, kardinaal Bechara Rai, die oproept tot stabiliteit en vreedzame samenwerking. Op belangrijke terreinen zoals defensie en economische beleidsvorming worden christenen nog steeds betrokken, waarbij de politieke structuur voor co-existentie zorgt.
Camille Dory Chamoun benadrukt dat de nationale identiteit voor veel Libanezen even waardevol is als hun religieuze overtuigingen. Hij wijst erop dat hoewel Libanon door conflicten is getroffen, het land altijd heeft weten te overleven en dat het belangrijk is de vrede en de stabiliteit te bewaren voor de toekomst.
