Achtergrond en opkomst van het conflict
De voormalige basketbalkampioen Michael Jordan, tegenwoordig mede-eigenaar van 23XI Racing, staat centraal in een groeiend juridisch geschil met de Amerikaanse autosportorganisatie NASCAR. Deze strijd, die maandag aanhangig wordt gemaakt voor de federale rechtbank, kan ingrijpende veranderingen teweegbrengen binnen de hoogste klasse van de autosport in de Verenigde Staten.
De aard van de rechtszaak
De zaak is ingediend door 23XI Racing, een team dat door Jordan wordt beheerd, samen met Front Row Motorsports, dat in handen is van ondernemer Bob Jenkins. Beiden weigerden onlangs de nieuwe charterovereenkomsten te ondertekenen die NASCAR in 2024 had voorgesteld. Terwijl andere teams akkoord gingen, hadden zij bezwaar omdat de voorwaarden volgens hen niet voldeden aan hun verwachtingen en belangen. Ze beschuldigen NASCAR ervan een monopoliepositie te behouden en onderbouwen hun claims met antitrustwetgeving.
Wat is een charter en waarom speelt het een rol?
Het systeem van de ‘charters’ werd geïntroduceerd in 2016 en is vergelijkbaar met franchise-modellen in andere professionele sporten. Het biedt teams garantie op deelname aan alle races en een vastgestelde financiële vergoeding, maar de teams stellen dat de winstverdeling niet eerlijk is. Ze willen dat de charters permanent worden, dat zij een groter deel van de inkomsten ontvangen, en dat zij meer inspraak krijgen in de besluitvorming. NASCAR houdt echter vast aan het bestaande systeem en beschuldigt de teams ervan hun invloed te willen uitbreiden.
Verdediging en standpunten van NASCAR
NASCAR, opgericht 76 jaar geleden door de familie France uit Florida, stelt dat het geen mededingingsbeperkende praktijken toepast en zich binnen de grenzen van de antitrustwetgeving beweegt. Het benadrukt dat de bedragen die uit de charters worden uitgekeerd, in 2025 zijn gestegen, en dat er opties blijven voor niet-gemandateerde teams om deel te nemen aan races. Volgens NASCAR heeft de organisatie in 2024 meer dan 100 miljoen dollar verdiend.
Interne conflicten en onthullingen
Tijdens de pre-trial fase kwamen schokkende persoonlijke communicatie en interne discussies aan het licht. Sommige topfunctionarissen binnen NASCAR spraken negatief over collega’s en concentraties van macht werden zichtbaar gemaakt. Zo noemde een leidinggevende Richard Childress, eigenaar van een renstal, in discussies een “dinosaurus” en een “idioot”, en suggereerde dat hij zijn fortuin voornamelijk aan NASCAR te danken heeft. Ook werden opmerkingen gemaakt over de betrokkenheid van fans en de participatie van NASCAR-rijders in series die niet door NASCAR worden aangestuurd.
Wie zal voor de rechter verschijnen?
Beide partijen proberen invloedrijke eigenaren zoals Rick Hendrick en Roger Penske buiten de rechtszaal te houden, omdat zij geen getuigen willen zijn en de vraag is of zij al dan niet gedebiteerd worden. Jordan, afkomstig uit North Carolina en voormalig eigenaar van de NBA-ploeg Charlotte Hornets, krijgt een speciale vrijstelling om gedurende de volledige rechtszitting aanwezig te zijn. Jordan en Jenkins willen zich nadrukkelijk presenteren als vertegenwoordigers van hun zaak.
Mogelijke uitkomsten en gevolgen
De rechtszaak kan elk moment tot een schikking leiden, zelfs na een uitspraak of een beroep. Bij een overwinning van Jordan en de andere teams wordt de jury gevraagd om daadwerkelijke financiële schadevergoedingen vast te stellen; de rechter kan deze zelfs verdrievoudigen. Daarnaast kunnen antitrustmaatregelen worden opgelegd, waaronder de mogelijke verkoop van NASCAR-activiteiten, het afschaffen van het chartersysteem of het verplichten tot de uitgifte van permanente charters.
In het geval dat NASCAR wint, wordt verwacht dat teams zoals 23XI en Front Row niet verder zullen gaan met de organisatie na 2026, en zullen de momenteel aangehouden charters mogelijk worden verkocht. Een recente verkoop van een charter bracht 45 miljoen dollar op. NASCAR signaleert dat er interesse is van potentiële kopers, waaronder private-equityinvesteerders.
