Trump’s verklaring over het luchtruim
De Amerikaanse president Donald Trump verklaarde afgelopen zaterdag dat het luchtruim “boven en rondom” Venezuela volledig gesloten zou moeten worden beschouwd. Deze uitspraken riepen meer vragen op over de intenties van de Verenigde Staten in hun verhouding tot de Venezuelaanse regering. Trump heeft hiermee niet alleen een waarschuwing afgegeven, maar ook de aandacht gevestigd op de druk die de Amerikaanse overheid uitoefent op president Nicolás Maduro. Voor Venezuela vormde de verklaring een aanleiding om te reageren op wat zij beschouwen als een “koloniale dreiging” en pogingen om de soevereiniteit van het land te ondermijnen.
Reactie van de Amerikaanse regering
De Wit-Russische administratie liet aanvankelijk in het midden of er een nieuwe beleidslijn werd aangekondigd of dat het een versterking was van het campagnebeleid tegen Maduro. Dit campagnebeleid omvat onder meer militaire acties in het Caribisch gebied en de Stille Oceaan, gericht op kleine schepen die volgens de VS drugs vervoerden. Sinds begin september zijn er meer dan 80 mensen omgekomen bij soortgelijke aanvallen, waarbij de Amerikaanse marine haar aanwezigheid heeft versterkt in de regio.
Trump richtte zijn boodschap vooral aan luchtvaartmaatschappijen, piloten, drugshandelaren en mensenhandelaars, niet specifiek aan Maduro zelf. Hiermee leek hij vooral te zorgen dat het beschikbare luchtruim onder meer wordt gebruikt door bepaalde groepen, zonder dat expliciet de Venezolaanse president werd aangewezen als doelwit.
Venezolaanse reactie
De Venezolaanse regering heeft de uitspraken van Trump hevig veroordeeld. Zij spraken van een “absoluut en krachtig verwerp” van de Amerikaanse verklaring, die volgens hen het land bedreigt met een “koloniale aanval”. De Venezolaanse Buitenlandse Zaken noemde de opmerkingen een “eenzijdige en arbitraire daad” die de territoriale integriteit, de luchtvaartveiligheid en de volledige soevereiniteit bedreigen.
Daarnaast meldden de Venezolaanse autoriteiten dat de Amerikaanse immigratiediensten de tweemaandelijkse terugkeeroperaties van Venezolaanse migranten eenzijdig hadden opgeschort. Na onderhandelingen tussen beide regeringen zijn in 2023 meer dan 13.000 Venezolanen teruggestuurd met tientallen chartervluchten, de laatste op vrijdag in Caracas. Deze informatie kwam uit vluchtvolggegevens.
Vluchtwaarschuwingen en operationele veranderingen
Verschillende internationale luchtvaartmaatschappijen, waaronder Copa uit Panama, begonnen na de uitspraken van Trump vluchten naar Venezuela te annuleren of te beperken. De Amerikaanse Federal Aviation Administration (FAA) bracht piloten bovendien op de hoogte van verhoogde militaire activiteiten en raadde voorzichtigheid bij het vliegen in de regio aan. De FAA’s jurisdictie beperkt zich normaliter tot de Verenigde Staten en haar territoria, maar de waarschuwingen worden gedeeld via internationale samenwerking met de Organisatie voor het Civil Aeronauticagebruik en andere landen.
Tot nu toe heeft geen van deze organisaties publiek gereageerd op vragen over de situatie in Venezuela.
Verhoogde Amerikaanse militaire aanwezigheid
De Amerikaanse regering probeert de druk op Maduro verder op te voeren. Washington erkent Maduro niet als de legitieme leider van Venezuela, en heeft hem bovendien beschuldigd van drugsgerelateerde terrorismeactiviteiten. Om die reden heeft de VS militaire vliegshow uitgevoerd en een vliegdekschip, de USS Gerald R. Ford, naar de regio gezonden. Dit schip is onderdeel van een grote militaire kracht die in decennia niet eerder zo zichtbaar was in de regio. Het totale deploymentsoppervlak omvat bijna een dozijn marineschepen en ongeveer 12.000 militairen en Marina’s.
De politieke partijen in de Verenigde Staten riepen op tot meer toezicht op militaire acties in de regio. Volgens verslaggeving van The Washington Post had de Amerikaanse Defensieminister Pete Hegseth een mondeling bevel gegeven om alle bemanningsleden van een aangevallen boot te doden tijdens een operatie op 2 september, gericht op vermeende drugssmokkelaars.
Politieke en diplomatieke ontwikkelingen
Republicaanse senator Roger Wicker en de belangrijkste Democratische senator Jack Reed uit Rhode Island kondigden gezamenlijk aan dat de Senaatscommissie voor defensie een streng toezicht zou houden op de gebeurtenissen. Zij willen vaststellen wat precies de situatie was en welke acties er ondernomen zijn.
Het Trump-team overweegt zowel militair als niet-militair ingrijpen in Venezuela, inclusief mogelijke geheime operaties door de CIA. Bovendien heeft het ook publieke verklaringen gewekt over mogelijke gesprekken met Maduro. The New York Times meldde dat er inderdaad contact was tussen beide leiders, maar de Wit-Russische overheid heeft geen verdere details willen geven over die gesprekken.
Overwegingen en verdere stappen
De situatie rond Venezuela blijft complex, waarbij onder meer politieke, militaire en diplomatieke aspecten een rol spelen. Gezien de recente ontwikkelingen wordt er op verschillende niveaus overleg gevoerd, terwijl verantwoordelijkheid en interpretatie van acties en uitspraken nog altijd onderwerp van discussie zijn.
