Stel je voor: na je vijftigste word je astronaut en zweef je door de eindeloze kosmos. Klinkt als sciencefiction — maar wat doet een reis naar de ruimte eigenlijk met een ouder wordend lichaam? De afgelopen maanden las ik hierover, sprak met kennissen aan de TU Delft en ontdekte dingen die me oprecht verbaasden. sommige NASA-wetenschappers hielden er laatst een hele podcast over — en wat er gebeurde met hun eigen ruggen… nou ja, daar kom ik zo op terug.
Na je vijftigste naar de ruimte: wie doet dat eigenlijk?
Oké, laten we eerlijk zijn: de meeste astronauten zijn begin 40, maar het is echt geen uitzondering meer dat mensen boven de 50 een beetje gewichtloos gaan zweven. Denk aan William Shatner — ja, die van Star Trek — die op zijn 90e (!) nog de ruimte in schoot met Blue Origin. Volgens m’n collega bij de universiteit zijn er meer oudere ruimtevaarders dan je denkt. Toch betekent ouder worden in de kosmos iets heel anders dan op aarde. Het voelt vreemd om dat hardop te zeggen — maar onze lichamen zijn simpelweg niet gemaakt voor zwaartekrachtsloosheid, al helemaal niet na een halve eeuw op deze planeet.
Botten: sneller achteruit dan je denkt
Wist je dat botontkalking (osteoporose) op aarde zo’n 1–2% per jaar is voor 50-plussers? In de ruimte kan dat oplopen tot 1–2% per maand! Mijn huisarts wees me laatst op een studie waaruit bleek dat astronauten tot wel 20% van hun botmassa kunnen verliezen als ze wat langer in het ISS bivakkeren. Beterschap daarna is mogelijk — maar nooit helemaal terug op het oude niveau. Of zoals de buurvrouw laatst zei: “Het ene been uit het ruimtestation, het andere in de revalidatie.”
Spieren en hart: ijzersterk op aarde, zwak in de ruimte
In de sportschool vertelde iemand dat zijn oom altijd dacht dat astronauten juist topfit werden. Maar het tegendeel blijkt waar. Want zonder zwaartekracht neemt de spierkracht razendsnel af — zeker na je 50e, wanneer spierherstel sowieso trager wordt. Het hart krimpt ook, las ik vorige week. NASA-rapporten beschrijven gevallen van mannen die terugkeerden met het uithoudingsvermogen van iemand met griep. Oefeningen in het ISS? Ja, die zijn er, maar zelfs de loopband werkt daar anders — er is geen gewicht om af te zetten, alles vraagt om rubberen banden en trucs.
Rug en lengte: groeien in centimeters, krimpen in kracht
Grappig detail: zo’n 80% van de astronauten wordt tot 5 centimeter langer in de ruimte. Klinkt top, tot je beseft dat het komt doordat je tussenwervelschijven uit elkaar trekken — en rugpijn ontstaat al na een paar dagen. Vriend uit Utrecht zei laatst nog dat hij met zijn rug en zithouding op kantoor al genoeg problemen heeft — laat staan als hij vier maanden zou moeten zweven in een minibus aan het plafond van de aarde.
Straling en het immuunsysteem: ouder ≠ sterker
Het grootste risico volgens mijn oude stagebegeleider bij het RIVM? Ruimtevaartstraling. Je lichaam wordt ouder minder goed in het repareren van DNA-schade. Dat betekent na je 50e: grotere kans op cellen die ’vreemd’ gaan doen. Bijkomend probleem: je afweer daalt ook in gewichtloosheid — wat griepje in de ruimte sneller iets grimmigs maakt.
5 praktische lessen als je ooit de ruimte in wilt na je 50e
- Werk aan spiermassa en botten — al vóór je gaat. Sporten, calcium, dat werk.
- Leer omgaan met rugklachten en werk aan mobiliteit (series over plank-variaties zijn niet voor niets populair, geloof me).
- Check je hart regelmatig. Cardiovasculaire gezondheid is echt key boven de 50.
- Bescherm je huid en ogen — straling is niet te vergelijken met een dagje Zandvoort.
- Verzeker je ervan dat je medisch team snapt wat ouderdom doet in de ruimte — de standaardprotocollen zijn vaak geschreven voor dertigers.
En toch: het blijft lonken…
Zou ik zelf de ruimte in willen na mijn vijftigste? stiekem denk ik er soms aan, ondanks alles. Want ja, veroudering zet je misschien op achterstand — maar het avontuur, de wetenschap, de blik op onze blauwe bol… Die kans krijg je niet elke dag. Mijn vriendin zegt altijd: “Waarom niet gewoon eerst ballonvaren boven Texel proberen?” — misschien heeft ze een punt.
Wat denken jullie? Zou je het doen — of hou je het liever bij sterren kijken vanuit de tuin? Laat gerust een reactie achter, of stuur deze door naar die ene oom die zich astronaut waant. In ieder geval: spannend blijft het — na je 50e, alles opnieuw uitproberen… nou ja. Wie weet.
