De eerste indruk van de paus in Istanbul
Op zaterdagmorgen werd paus Leo XIV gespot toen hij arriveerde bij de Sultan Ahmed Moskee in het centrum van Istanbul. Tijdens zijn bezoek aan Turkije maakte hij een wandeling door de historische islamitische site. De paus werd begeleid door een vertegenwoordiger van de Turkse Dienst voor Religieuze Zaken, die hem de hoge, betegelde koepel en de Arabische inscripties op de zuilen toonde. De paus knikte instemmend, scheinbaar begrip tonend voor de architectuur en de symboliek van de moskee.
Het bezoek aan de Sultan Ahmed Moskee
Het officiële woord van het Vaticaan bevestigde dat de paus een korte minuut stilte zou houden in de moskee, hoewel het onduidelijk bleef of hij dat daadwerkelijk deed. De imam van de moskee, Asgin Tunca, meldde dat hij de paus had uitgenodigd om te bidden, maar dat de paus dit afwees. Tunca vertelde dat hij de paus had uitgelegd dat de moskee ‘het huis van Allah’ is, en dat hij de paus had aangeboden om er te bidden. De paus zou hebben aangegeven dat dat in orde was, maar dat hij vooral de sfeer van de locatie wilde ervaren. Volgens Tunca leek de paus onder de indruk te zijn van het bezoek en het monumentale gebouw.
De historische en ecumenische context
Het bezoek van de paus volgt de recente traditie van zijn voorgangers die vaak de Sultan Ahmed Moskee bezochten als blijk van respect voor de islam. Tijdens het bezoek deed de paus zijn schoenen uit en liep hij in zijn witte sokken door de tapijtruimtes van de moskee. Hij heeft eerder ook de nabijgelegen Hagia Sophia bezocht, ooit een van de belangrijkste christelijke kathedralen en nu een wereldmonument dat sinds juli 2020 weer als moskee wordt gebruikt. Die verandering in gebruik leidde tot internationale kritiek, inclusief uit het Vaticaan zelf.
Religieuze leiders in Istanbul
Na het bezoek aan de moskee hield de paus een privébijeenkomst met Turkse christelijke leiders bij de Syriac Orthodox Kerk van Mor Ephrem. In de middag was het de bedoeling dat hij samen met Patriarch Bartholomeus I, het spiritueel leider van de oosterse orthodoxe christenen, zou bidden in de patriarchale kerk van Sint-Joris. De dag zou worden afgesloten met een katholieke mis in de Volkswagen Arena van Istanbul, bedoeld voor de circa 33.000 katholieke gelovigen in Turkije, een land met meer dan 85 miljoen inwoners, waarvan de meerderheid soennitisch moslim is.
De herdenking van het Concilie van Nicaea
De vorige dag had de paus al een belangrijke mijlpaal georganiseerd in Iznik, waar hij samen met patriarch Bartholomeus I bad op de plaats van het beroemde Concilie van Nicaea uit 325 na Christus. Dit concilie herdenkt hij nu tijdens de viering van de 1.700e verjaardag. Op de ruïnes van de Basiliek van Sint Neofytos recitenten de geestelijke leiders het Credo, dat door miljoenen christenen wordt gereciteerd. De paus versterkte de oproep tot eenheid door te vragen de verdeeldheid te overwinnen en de wens naar hereniging te koesteren.
De betekenis van het concilie in de christelijke geschiedenis
Het Concilie van Nicaea markeert een cruciaal keerpunt in de geschiedenis van de Christendom. Destijds was de oosters- en westers-christelijke kerk nog verenigd, maar na de Grote Scheuring van 1054 werden ze verdeeld over kwesties zoals het primair belang van de paus. Ondanks deze scheidslijnen wordt het geloofsbelijdenis van Nicaea vandaag de dag door vele kerken erkend, als een gemeenschappelijk fundament dat het oecumenisch streven symboliseert.
De betekenis van de reis voor de christelijke wereld
Het gezamenlijk herdenken van het Credo op de historische locatie vertegenwoordigt een belangrijke stap in de pogingen tot kerkenunie. Het moment benadrukt niet alleen de gedeelde geschiedenis, maar ook de voortdurende inspanningen om de verdeeldheid te overbruggen en de eenheid onder christenen te herstellen, ondanks de diepe scheidslijnen die ooit ontstonden en nog steeds bestaan.
