Wist je dat de planeet die het dichtst bij de aarde staat, meestal helemaal niet Mars of Venus is? dat rammelt misschien aan je schoolherinneringen, maar cijfers liegen niet. Mijn collega wees me laatst op een onderzoek in de caféhoek van het kantoor — sindsdien kijk ik toch anders naar de nachtelijke hemel. Dus, zet je koffie klaar, want het antwoord is verrassender dan je denkt.
De bekende misvatting: Mars of Venus?
Vraag het aan tien mensen op straat — zeker vijf zeggen dat Venus de buurvrouw van de aarde is, de rest gokt Mars. In bioboeken van groep acht staat het meestal zo: Venus is de ‘zusterplaneet’, want die is qua afstand onze naaste. Mars klinkt aantrekkelijk vanwege ruimtefilms, Elon Musk — en dat die rode kleur makkelijk opvalt, vooral als je ’s avonds thuiskomt uit de sportschool.
Maar eerlijk, zo simpel is het eigenlijk niet. De realiteit is complexer, iets waar natuurkundeleraren zelden tijd voor nemen (snap ik ook wel — leerplan is leerplan).
Feiten op tafel: wie is dan echt het dichtstbij?
Een paar jaar geleden publiceerden drie slimme koppen — Tom Stockman, Gabriel Monroe en Samuel Cordner — een studie die alles op z’n kop zette. Niet Mars, niet Venus, maar… Mercurius is gemiddeld het dichtst bij de aarde. Geloof je het zelf nauwelijks? ik stond er ook van te kijken.
- Mars: gemiddeld 78 miljoen km van de aarde
- Venus: gemiddeld 41 miljoen km van de aarde
- Mercurius: gemiddeld… 77 miljoen km! Maar meestal dichterbij door hun banen.
Het gaat, zoals vaak in het leven, niet alleen om de rechte lijn — het draait allemaal om gemiddelde afstand, en dat verandert omdat de planeten allemaal rondjes (oké, ellipsen) draaien rond de zon. Bij elke rotatie ‘ziet’ Mercurius ons vaker dan Mars of Venus. Klinkt maf, maar dat kwam vorige week nog voorbij in een natuurkundepodcast — ik ben niet de enige die er eerst niets van snapte.
Waarom wist niemand dit? Of: educatie faalt soms
Blijkbaar hangt die misvatting samen met de traditionele manier van uitleggen. Iedereen ziet een vast plaatje van de planeten in een rechte linie — maar ze rennen eigenlijk als dansers in verschillende tempo’s rond de zon. Daardoor zitten Venus en Mars best vaak ‘ver weg’ van ons. Mijn buurvrouw, die natuurkunde geeft op het vmbo, vertelde me dat zelfs docenten hierover twijfelen tijdens pubquizzen.
En lachen: als iemand ernaar vraagt, roepen de junioren op kantoor meteen naar Google. In de whatsapp-groep ‘Random Science’ was de discussie de hele ochtend gaande.
Hoe kun je dit gebruiken? (Praktische weetjes!)
- Volgende keer dat je de pubquiz speelt — pak Mercurius. Gegarandeerd verbaasde blikken.
- Leuk feitje voor aan de koffieautomaat. Plots ben jij dé ruimte-nerd van je afdeling.
- En voor ouders: verras je kids. De kans dat de leraar ervan opkijkt is best groot.
Of misschien — als je deze zomer sterren gaat kijken op Texel — kun je je vrienden meenemen in deze mind twist. Wie weet krijg je zelfs een weddenschap van ze los. hoewel, kan ook zomaar zijn dat iemand je checkt op Wikipedia…
Nou en, wat nu?
Laat het even bezinken dat niet alles zwart-wit is, zelfs niet in het zonnestelsel. Mercurius, de haast onzichtbare planeet in ons rijtje, blijkt stiekem de grote buur. Fascinerend, toch?
Deel het gerust in je groep, of bespreek het morgen bij het ontbijt. Misschien maakt het het nieuws niet, maar — in je hoofd blijft het hangen. In ieder geval tot de volgende gênante pubquiz.
in ieder geval… nu weet je het!
