Een oude traditie met een moderne uitvoering
In een oud tempel in Olympia, Griekenland, wordt een vlam uit de zon gewonnen om de reis naar de Winterspelen te beginnen. Deze choreografische ceremonie, geïnspireerd door de oude Griekse traditie, verbindt de oorspronkelijke spelen met de hedendaagse internationale competitie.
Op woensdag wordt de vlam opnieuw ontstoken voor de Olympische Winterspelen van 2026 in Milaan en Cortina. Van Olympia, de geboorteplaats van de oude spelen, tot het San Siro Stadion in Milaan op 6 februari, zal de fakkel door Italiaanse steden en culturele monumenten reizen, gedragen door duizenden relaylopers.
Hier volgt een overzicht van de wijze waarop de ceremonie plaatsvindt, de mogelijke obstakels en de route die zowel de olympische als de paralympische vlam de komende maanden zullen afleggen.
De rol van het weer bij de vuurceremonie
De eerste moderne Olympische Spelen werden gehouden in Athene in 1896, maar de originele vlam werd later geïntroduceerd en gestandaardiseerd in de jaren dertig. Een geconcaafd spiegelglas concentreert zonlicht op het uiteinde van een fakkel, waardoor een vlam ontstaat die symbool staat voor zuiverheid en de continuïteit met de oude Griekse traditie.
Het grootste obstakel bij de vlamceremonie is het weer. Bij bewolkt weer is er geen direct zonlicht en kan de vlam niet worden ontstoken. In het verleden moesten organisatoren terugvallen op een reservevlam die vooraf was aangestoken tijdens repetities. Tijdens de reis worden kopieën van de vlam in een lanterna bewaard, zodat vlammen die soms uitgaan, discreet opnieuw kunnen worden aangestoken.
Activistische protesten hebben eerdere relays verstoord, vooral voorafgaand aan de Beijing-olympische spelen, wat heeft geleid tot strengere beveiligingsmaatregelen. Na de Spelen van 2008 waren de fakkeltochten beperkt tot Griekenland en het land dat het evenement organiseert.
Een symbolisch ritueel geleid door mythologische hulp van Apollo
De ceremonie draait om een zorgvuldig ingestudeerde voorstelling, geleid door acteurs en dansers die de rol van een hogepriesteres en haar gevolg van priesteressen en mannelijk kouroi spelen. De selectie van de prestaties, hun kostuums en choreografie zijn geïnspireerd door de oude visie op esthetiek. De deelnemers oefenen wekenlang om precieze gebaren, sculpturale houdingen en gesynchroniseerde bewegingen op het ongelijke terrein van Olympia uit te voeren.
Op het hoogtepunt van de ceremonie roept de hogepriesteres op tot een moment van “heilige stilte” voordat de vlam wordt ontstoken. In het Oudgrieks reciteert ze een smeekbede aan de oude goden: “Apollo, god van de zon en het licht, zendt uw stralen en verlicht de heilige fakkel voor de gastvrije steden Milaan en Cortina. En jij, Zeus, geef vrede aan alle volkeren op aarde en krans de winnaars van de heilige race.”
De reis van de fakkel en de pelgrimage door Italië
De vlam wordt gedragen door een relaytocht die bedoeld is om de gaststad te bereiken, en voert soms spectaculaire omwegen. Zo is de vlam onderzees getakeld, naar de ruimte gestuurd en zelfs naar de top van de Mount Everest geleid.
In Italië zal de vlam een week door Griekenland reizen en overnachten in de Akropolis in Athene, alvorens overgedragen te worden aan de organisatie van de Winterspelen op 4 december. Daarna begint de tocht door Italië. De relay start in Rome en zal 63 dagen duren, waarin meer dan 12.000 kilometer afgelegd worden, door 60 steden en alle 110 provincies. Daarbij worden tientallen werelderfgoedlocaties aangedaan.
Ongeveer 10.000 dragers zullen de fakkel begeleiden, tot aan de opening op 6 februari in het San Siro Stadion in Milaan. Elke Olympische editie krijgt een eigen fakkel, zoals de slanke “Essenziale”. Deze is in Italië gemaakt om duurzaamheid te promoten, met gebruik van gerecycled aluminium en aangedreven door hernieuwbare gasvormen, en heeft een handvat van bio-gebaseerd polymeer.
Een tweede vlam naast de olympische?
Parallel aan de olympische reis wordt op 24 februari 2026 de paralympische vlam ontstoken voor de Winter Paralympics van 2026, die plaatsvinden van 6 tot 15 maart. De eerste vlam wordt aangestoken in Stoke Mandeville Hospital in Engeland, de bakermat van de Paralympische beweging. Daar werden na de Tweede Wereldoorlog de eerste wedstrijden voor rolstoelatleten georganiseerd, die uiteindelijk leidde tot de eerste Paralympische Spelen in Rome in 1960.
Gedurende 11 dagen reist de paralympische vlam ongeveer 2.000 kilometer en wordt uiteindelijk verbonden met het vuur dat wordt ontstaan tijdens verschillende Flame Festivals in Italiaanse steden. Deze ceremonies vinden plaats vóór de opening in het Verona Arena op 6 maart.
