Asteroïden die ‘net’ de aarde missen, Marsbewoners die anoniem rondlopen in Utrecht — je ziet het keer op keer voorbij komen op sociale media. Maar wist je dat één zo’n hardnekkige ruimtemythe alles behalve onschuldig is? Dat ontdekte ik recentelijk, tijdens een discussie met mijn broer (die overigens heilig overtuigd is van buitenaards leven in Noord-Brabant).
De hardnekkigste ruimtemythe van Nederland
Op verjaardagen en in Reddit-chats kom je ‘m steevast tegen: “In de ruimte kun je niet overleven zonder ruimtepak — je explodeert direct.” Klinkt logisch, toch? Maar dit beeld — deels door films als Interstellar en Gravity — klopt eigenlijk helemaal niet. Sterker nog, het leidt tot gevaarlijke misverstanden over hoe we met de ruimte om moeten gaan.
Wat gebeurt er echt als je zonder pak in de ruimte belandt?
Natuurlijk is het onverstandig om zonder ruimtepak de kosmos in te stappen (ik bedoel, wie doet dat nou?) Maar die instant-explosie is een Hollywood-verzinsel. Je lichaam implodeert niet. In werkelijkheid verlies je binnen 15 seconden het bewustzijn door zuurstoftekort. Je bloed kookt niet — het houdt druk dankzij je huid. Na 1 a 2 minuten zonder bescherming? Dan heb je pas echte, levensgevaarlijke schade.
- Je krijgt direct moeite met ademen en ziet sterretjes (letterlijk en figuurlijk)
- Je zou enkele tientallen seconden kunnen overleven als je direct terug bent
- Extreme kou of hitte — pas na een minuut of wat echt funest
Waarom deze mythe knap gevaarlijk kan zijn
Hoezo is zo’n ‘grap’ over exploderende lichamen een probleem? Nou, ik zie het zo: verkeerde ideeën worden snel groot op TikTok en Insta. Jongeren — en soms ook volwassenen — onderschatten hoe complex ruimte-missies zijn. Er zijn al filmpjes waarin mensen quasi voor de grap een zuurstofmasker afzetten in een nagebouwde spaceshuttle. Mijn collega uit Delft zei ooit: “Zelfs in simulators denken mensen er te makkelijk over.”
Zo ontstaat een soort schijnveiligheid: “het valt allemaal wel mee in de ruimte, tenzij je meteen explodeert.” Maar ruimte is geen sciencefiction — het is dodelijk op passen. RIVM publiceerde hier vorig jaar zelfs een waarschuwing voor: onder kinderen neemt ‘ruimterisico-onderschatting’ flink toe.
Hoe herken je feit en fictie?
Oké — wat doe je nu met die kennis? Zelf check ik altijd even: waar komt het ‘weetje’ vandaan? NASA, ESA of… een viral video van iemand die nog geen biologie-examen heeft gehaald? Er zijn trouwens handige checklists:
- Bron: officiële ruimteorganisaties of universiteiten?
- Wordt er verwezen naar bewijs (experimenten, astronautenverslagen)?
- Zie je ‘te spectaculaire’ effecten? Dan klopt het vaak niet helemaal…
Een tip uit mijn eigen kring: deel onzin niet zomaar door. Mijn tante uit Groningen dumpt zulke berichten eerst altijd in de familieapp — “kan dit echt?” Slim. want negen van de tien keer blijkt het bangmakerij.
Ruimtemythes: leuk, maar blijf kritisch
Laat je niet gek maken. Ruimteverhalen zijn spannend, maar soms net zo fictief als het fotomodel op een reclameposter voor HEMA-worst. Volg betrouwbare info-bronnen — bij twijfel even factchecken. Geloof mij, je buurman wordt geen astronaut na het kijken van drie Tiktok-filmpjes, hoewel misschien in Almere iemand dat wel gelooft…
Heb jij nog een ruimtefeitje dat iedereen “zeker weet”, maar jij verdenkt van onzin? Zet ‘m hieronder in de reacties, ben benieuwd. Of stuur dit artikel door naar je favoriete amateur-astronaut. In ieder geval: volgende keer dat je in het planetarium zit en iemand hoort zeggen dat ‘alles explodeert in de ruimte’ — glimlach (en verbeter ze subtiel).
In ieder geval: blijf vragen stellen — zelfs als het om de ruimte gaat. Want, nou ja… wie weet vergis ik me en is er stiekem tóch een Marsbewoner in Brabant. In ieder geval nog nooit gezien.
