Wist je dat jouw hersenleeftijd niet per se gelijk loopt met de verjaardagskaarsjes op je taart? Volgens een recente studie van het Radboudumc kan één simpele gewoonte — die je waarschijnlijk nu aan het doen bent — je brein letterlijk versneld ouder maken. En nee, het gaat (voor één keer) eens niet over koffie of chocola.
Vorige week las ik in NRC een artikel dat de hersenen van een gemiddelde Nederlander vandaag actiever onder druk staan dan twintig jaar geleden. Dat vond ik opvallend — en mijn collega’s trouwens ook, daar hadden we het rij-in-de-kantine nog over. In dit artikel deel ik de feiten, waarschuw ik een beetje (sorry alvast) en geef ik een paar praktische tips. Want zeg eerlijk: willen we straks allemaal met een brain age app schrikken van de uitkomst?
De gewoonte die je hersenen beschadigt (en bijna iedereen doet het)
De boosdoener? Te veel zittend leven. Of je nu je dag slijt achter een scherm op kantoor, of in de avond Netflix-gebogen op de bank hangt — ons brein krijgt nauwelijks nog rust of échte beweging. Het klinkt bijna te flauw om waar te zijn, maar mijn buurvrouw — die toevallig neuroloog is — bevestigde het laatst ook: “Ons brein houdt van beweging, en daar schort het bij velen chronisch aan.”
- Minder bloedtoevoer: Als je uren stilzit, neemt de zuurstofvoorziening in je hersenen af. Daardoor veroudert het brein sneller, aldus neurowetenschappers van het UMC Utrecht.
- Sleur en stress: We denken dat passieve schermtijd ontspant, maar je krijgt alleen maar een overload aan nutteloze prikkels (geloof maar: scrolgedrag maakt niemand creatiever).
- Geheugendip: Uit een studie van het Trimbos-instituut blijkt dat mensen die hun schermtijd boven de 7 uur per dag hebben, tot 18% sneller moeite hebben met namen onthouden — niet mis toch?
Waarom zitten zó lekker (en gevaarlijk) is
Ik snap het: een dagje thuiswerken met koffie van de lokale Hema op tafel — wie zegt daar nee tegen. Maar eerlijk, als ik m’n smartwatch bekijk eind van de dag, staat het aantal stappen soms gênant laag. Niet alleen je lijf, ook je hersenen zijn daar dus bepaald niet blij mee.
Wat ik pas echt schokkend vond: mensen die elke dag minstens 30 minuten actief bewegen, verouderen hun brein volgens onderzoek van het RIVM tot vijf jaar langzamer. Toch houdt zoiets niemand vol als je motivatie dag in, dag uit zoek is. Mijn moeder zei altijd: “Doe het klein — even naar de Jumbo lopen telt ook.” Eigenlijk heeft ze gelijk, al loop ik soms alsnog om met de auto.
Wat kan je vandaag anders doen?
Geloof me, een strakke work-out is niet verplicht. Kleine veranderingen zijn al genoeg om je hersenen een upgrade te geven. Hier wat praktische tips — getest in onze kantoortuin, resultaten volledig anekdotisch (maar veel gelach gegarandeerd):
- Loop&Praat: Bespreek je planning wandelend met je collega of langs het kanaal als je thuiswerkt. Wordt dubbel zo gezellig — en stukken gezonder.
- Mini-breaks: Elk uur 2 minuten opstaan, rekken — Ikea heeft niet voor niets stappentellers in de catalogus tegenwoordig.
- Trappen boven lift: Simpel, ouderwets en niemand anders merkt het. Nou ja, misschien je kuiten.
- Avondwandeling: Vooral in het voorjaar als het licht blijft — ik zie steeds meer buren met AirPods door de wijk lopen. Sluit gerust aan, niemand spreekt je toch aan.
Kan ik dat volhouden?
Moet eerlijk toegeven, soms glipt de motivatie gewoon tussen vingers door — zeker na een lange dag. Er zijn weken dat ik geen stap extra zet, en als het regent in Rotterdam ben ik direct excuses aan het verzinnen. Maar ja, je hersenen onthouden dat ook. Dus misschien is het idee van ‘balance is key’ toch niet zo raar als het klinkt.
In het kort: probeer je brein een beetje te behandelen alsof het je favoriete fiets is — af en toe olie, zo nu en dan een rondje, niet alleen maar in de schuur laten staan. Simpel zat, toch? Of misschien ook niet — wie weet werkt het bij jou anders…
En nu?
Wat is jouw gouden tip (of juist grootste struikelblok) als het gaat om dagelijks bewegen? Deel het in de reacties — wie weet inspireer je je halve straat. Of tenminste mij.
In ieder geval: gun je brein vandaag nog wat lucht, licht en beweging. Morgen is het misschien wat ouder — maar hoe jong het aanvoelt, dat heb je zelf best wel in de hand. Nou ja, meestal dan…
