Wist je dat één op de drie happen die je nu eet afhangen van de bij? Klinkt overdreven—maar het is écht zo. Toch denken veel mensen dat het uitsterven van bijen vooral een probleem is voor imkers of biologische boeren. Nou, daar geloof ik helemaal niks van. Op een regenachtige ochtend in Amsterdam vorige maand had ik zomaar een gesprek hierover in de tram. Iemand vroeg: “Wat maakt die bij nou zo bijzonder?” Nou, tijd om dat uit te zoeken. En ik denk eerlijk gezegd, dat de antwoorden ons allemaal meer raken dan je nu denkt.
Meer dan gewoon insecten: bijen zijn de stille kracht in je dagelijks leven
In Nederland zijn er ongeveer 360 soorten bijen. Mijn buurvrouw, die tuinier is in Rotterdam, noemt ze “de onzichtbare collega’s.” Ze bestuiven niet alleen bloemen in parken—ze zorgen voor je appels, aardbeien, komkommers, courgettes en zelfs koffiebonen. Dus eigenlijk voor alles waar je ontbijt of lunch een beetje vrolijk van wordt.
Wat als ze verdwijnen? Kaas, aardbeien én koffie in gevaar
Stel je voor: je loopt op de markt in Den Haag, maar de fruitkraam is leeg. Geen aardbeien meer, of mandarijnen. Dat is niet zomaar paniekzaaierij; volgens Wageningen University zou ongeveer 75% van onze voedingsgewassen direct afhankelijk zijn van bestuiving. Kaas is misschien niet het eerste waaraan je denkt, maar zonder klaver in het veld (ook dankzij bijen) hebben koeien minder goed voer. Een melkboer uit Groningen grapte ooit: “Geen bijen, geen kaasplankje, en dan heb je echt een probleem op zondagavond.”
Bij het uitsterven van de bij: een kettingreactie
- Minder voedseldiversiteit – Tomaten, paprika’s, avocado – bye bye.
- Hogere voedselprijzen – Minder aanbod, meer concurrentie. Heeft u laatst de prijs van honing gezien?
- Problemen voor vogels en egels – want ook zij zijn afhankelijk van planten en vruchten.
- Medicinale planten verdwijnen – veel natuurlijke geneesmiddelen komen van planten die bijen moeten bestuiven.
Best heftig, toch? Al zijn er mensen die zeggen: ach, we hebben toch technologie—robotbijen, zoiets. Maar uit onderzoek blijkt dat kunstmatige bestuiving duur en traag is (en trouwens, wie onderhoudt straks miljoenen kleine drones?). Het klinkt futuristisch, maar in de praktijk zie ik dat niet zo snel werken—hoewel ik misschien ongelijk heb, wie weet.
Kunnen we nog iets doen? Gelukkig wel—maar het vraagt iets van ons allemaal
Op de afgelopen burendag in Utrecht wisselden we tips uit. Hier een paar praktische dingen die je meteen kunt oppakken, zelfs als je op acht hoog woont:
- Zet wilde bloemen op je balkon of tuin—lavendel, klaproos, korenbloem.
- Kies voor honing van lokale imkers (bijvoorbeeld uit de Biesbosch of Ameland)—steun je buren én de bij.
- Laat een hoekje gras ongemaaid, hoe klein ook. Mijn moeder zegt altijd: “In het wild vindt de bij rust.”
- Laat gif en pesticiden links liggen. Ja, ook die ‘simpele’ mierenlokdoos.
Overigens: een jongen in onze straat maakte samen met zijn vader een ‘bijenhotel’ van berkenstammetjes. Inmiddels komen er elk seizoen wilde bijen logeren—en zijn er ineens weer wat meer bloemen. Toeval? Ik denk het soms wel, maar misschien is dát precies wat hoopvol stemt.
Samen voorkomen dat het misgaat
Kortom, zonder bijen missen we niet alleen honing, maar hele stukken uit ons dagelijks leven. Ik weet niet of iedereen daar meteen wakker van ligt, maar zelf kijk ik sindsdien toch anders naar het eerste hommeltje in maart. Dus, hebt u ook een tip voor bijvriendelijk leven of hoorde u een goed verhaal van een collega? Vertel het hieronder, deel je ervaring, en misschien inspireer je er weer iemand anders mee.
In ieder geval: de volgende keer dat je een bij ziet, weet je dat hij meer doet dan je zou denken—en misschien verdient hij daarom wel een kleine groet.
