Stel je voor: het is januari, donker om half vijf, de regen slaat keihard tegen het raam van je appartement in Amsterdam-West. Iedereen moppert—zelfs de kat lijkt chagrijnig. Maar ergens op het koude IJsland lachen mensen, drinken samen buiten koffie in de sneeuw en zien de winter als cadeau. Geloof ik dat allemaal? Tja, misschien niet altijd, maar wat zij doen werkt blijkbaar—en ik was benieuwd waarom.
Het winterritueel van de IJslanders: wat is het dan?
In Scandinavië kennen we hygge en fika, maar IJslanders hebben een eigen, ietwat minder Instagram-waardige traditie. Ze noemen het “útivist”—simpelweg ‘naar buiten zijn’, zelfs (juist) als het guur is. Mijn collega van IJslandse afkomst stak er vorig jaar nog de draak mee: “Bij ons kan het altijd, als het stormt ga je pas echt naar buiten met je vrienden.” Even dacht ik—dat doet toch niemand? Maar ik las er laatst weer over in een Noors tijdschrift en blijkbaar is het écht een ding.
Het ritueel is niet per se ingewikkeld: warme kleren aan—laag op laag, wol en nog eens wol. Koffie in de thermos, koekje erbij, en gewoon buiten in de kou, pratend over het leven of helemaal niks. Sommigen duiken daarna nog de heetwaterbron in; mij niet gezien… maar ergens snap ik het wel. In plaats van binnen klagen over het weer, bouwen ze buiten nieuwe energie op.
Waarom werkt het? Kleine les uit Reykjavik
Nu denk je: leuk, maar helpt dat nou écht tegen de winterdip? Goede vraag. Eerlijk, ik ben niet zeker dat iedereen hier meteen fan wordt, maar de wetenschap is er duidelijk over: daglicht, frisse lucht en sociale contacten doen wonderen voor je humeur. Mijn buurvrouw, een geboren Groningse, probeert het sinds een paar maanden—en ze zei laatst: “Sinds ik ’s ochtends buiten koffie drink, voel ik me minder suf.” Misschien toeval, wie weet…
Ook opvallend: ze nemen hun tijd. Weg met het altijd-haasten zoals wij—nog even snel naar supermarkt Spar net voor sluitingstijd, jas half open, alles nat. IJslanders plannen hun momenten in, al klinkt dat misschien raar voor ons. Ik was vorige week op expatborrel in Utrecht, en daar zei iemand: “Misschien kunnen we in Nederland ook wel een beetje meer útivist gebruiken. Desnoods in het park, gewoon met goede jas.” Slim idee, toch?
Praktische tips om het IJslandse winterritueel eens te proberen
- Investeer in écht warme kleding. Muts lekker diep over je oren. Nee, die modieuze sjaal van de HEMA is niet altijd genoeg…
- Maak het gezellig: neem een thermos mee. Het hoeft geen dure koffie te zijn. Ik neem soms gewoon de goedkoopste uit de Albert Heijn mee.
- Spreek af met anderen. Sta niet alleen tegen de wind in te hoesten op de dijk bij Zandvoort—vraag een vriend of buur mee en maak er wat van.
- Zet je telefoon uit. Of leg hem tenminste weg. Dat doen ze daar ook—het draait om écht ‘buiten zijn’ en contact, niet om stories posten…
- Begin klein. Vijf à tien minuten buiten is al prima. Niemand verwacht dat je direct drie uur in de vrieskou zitten zen bent. Nou ja, misschien je IJslandse collega, maar die heeft ervaring.
Gaat dit alles de winterproblemen hier oplossen?
Ik weet het niet hoor. misschien werkt het vooral omdat het nieuwe prikkels geeft. Of omdat je gewoon eens iets anders probeert dan Netflix aanzetten en klagen over de NS. Maar als het zelfs in IJsland—waar het echt maanden niet licht wordt—zorgt voor blije mensen, dan vind ik het het proberen waard. In ons buurtappgroepje is het in ieder geval gesprek van de dag geweest. Ben wel benieuwd hoe lang het hier standhoudt als het in februari giet…
Tot slot: wie doet mee?
Misschien vind je het niks en wil je gewoon binnen blijven tot april. Ook goed. Maar ik geloof wel dat als je één keer per week met een thermosbeker het plantsoen inloopt, het verschil kan maken. Misschien niet direct, misschien alleen goed voor het verhaal bij de koffieautomaat. maar hé—dat is al iets, toch?
Dus, wie probeert deze IJslandse traditie deze winter? Deel je ervaring hieronder of stuur een foto naar de digitale buurtkrant. In elk geval: warme groet uit een nat Amsterdam.
