Stel je voor: je bent de zolder eindelijk aan het opruimen — en ineens vind je iets wat duidelijk ouder is dan je zelf bent. Bijvoorbeeld een doosje met munten uit de Gouden Eeuw of een vergeeld schilderijtje met onleesbare handtekening. Het klinkt als iets uit een aflevering van Tussen Kunst & Kitsch, maar dit gebeurt dus echt. Mijn buurman in Rotterdam vond vorig jaar nog een stapel brieven uit 1910 in de spouwmuur. En nu? Wat moet je eigenlijk doen — en mag je het houden?
Kun je zomaar alles houden?
Allereerst: blijf rustig. Volgens de Nederlandse wet hoort een gevonden schat (ja, daar zijn regels voor) meestal toe aan de eigenaar van de grond. Maar — als de oorspronkelijke eigenaar onbekend is, deel je de vondst vaak fifty-fifty met de grondeigenaar. Klinkt misschien logisch, maar probeer in een huurhuis in Utrecht maar eens uit te zoeken wie dat nu eigenlijk is…
- Vondst melden is verplicht via portables.nl of bij je gemeente
- Zomaar verkopen op Marktplaats? Niet doen, daar kun je flinke boete voor krijgen
- Bij echt oude spullen is het soms zelfs archeologisch erfgoed — dan bemoeit de overheid zich er sowieso mee
Wat moet je doen als je iets vindt?
Een paar stappen (die ik zelf van een archeoloog uit Haarlem leerde, want ja — ik ben ooit met een Romeinse scherf naar het gemeentehuis gestuurd):
- Foto’s maken, niets verder verplaatsen
- Locatie zo precies mogelijk vastleggen (adres, kamer, misschien zelfs pluscode — weet je wat dat is?)
- Melden dus, liefst binnen 48 uur
Misschien krijg je bezoek van iemand van de gemeente, of — als het heel bijzonder is — van het Rijksmuseum van Oudheden. Daar werkten ze drie maanden geleden nog aan een zaak met een gevonden kistje in Breda, vertelde mijn collega laatst.
Hoe weet je of het waardevol is?
Hier komt het soms op geluk aan — niet alles wat oud lijkt is echt geld waard. Een vriendin van me vond eens “middeleeuwse” knopen in haar kelder, bleek plastic uit de jaren 60 (toch zonde). Maar stel je vindt een schilderij — kijk naar signatuur, kwaliteit, is het handgemaakt? Voor munten of keramiek zijn er Facebookgroepen waar je snel advies krijgt.
Zeker weten? Vraag het een taxateur, bijvoorbeeld via een lokaal veilinghuis. In Amsterdam doen ze daar niet moeilijk over (en vaak gratis voor kleine vondsten).
Gevaren en gekke verhalen
Niet elke vondst is onschuldig. In old school panden in Den Haag hebben mensen wel eens munitie uit WOII aangetroffen. In zo’n geval: laat alles liggen — en bel direct de politie. Nog eentje: schilderijen kunnen loden verf bevatten. Mijn moeder waarschuwde daar altijd voor (“eerst handschoenen aan!”).
En je gelooft het misschien niet, maar in sommige regio’s — bijvoorbeeld rond Limburg — vinden mensen nog weleens Romeinse munten tijdens een simpele renovatie. Er schijnt zelfs een appgroep voor te zijn, hoorde ik laatst in het café.
Lastig, maar vaak leuk
Het blijft bijzonder: het idee dat je huis verborgen verhalen heeft. Soms levert het geld op, soms is het “gewoon” een familieschat zonder grote waarde. Maar altijd geeft het stof tot praten in de buurt-WhatsApp…
Dus, mocht je morgen tijdens klussen iets tegenkomen: niet meteen denken aan Marktplaats of zelf houden. Eerst even nadenken, foto’s maken, melden — en vooral genieten van het verhaal achter je vondst. In dit land is erfgoed tenslotte overal, wie weet wat je overmorgen onder je vloer vindt.
Heb je zelf ooit zoiets gevonden? Deel het in de comments hieronder — ben benieuwd wat voor schatten er nog verborgen liggen bij jullie thuis.
